ພິທີສະຫຼອງວັນອາຫານໂລກ ຄັ້ງທີ່ 38, ວັນສາກົນ ແລະ ສັບປະດາແຫ່ງຊາດ ເພື່ອລົບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ ຄັ້ງທີ່ 15 ປະຈໍາປີ 2018.
ວັນທີ 16 ຕຸລາ 2018 ນີ້, ຢູ່ທີ່ ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ຮ່ວມກັບ ອົງການສະຫະປະຊາຊາດປະຈຳ ສປປ ລາວ ໄດ້ຈັດງານສະເຫຼີມສະຫຼອງ ສອງວັນສຳຄັນຄື ວັນອາຫານໂລກ 16 ຕຸລາ ແລະ ວັນສາກົນ ສັບປະດາແຫ່ງຊາດເພື່ອລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ 17 – 24 ຕຸລາ

ໂດຍໄດ້ຮັບກຽດເຂົ້າຮ່ວມຂອງ ທ່ານ ປະລິນຍາເອກ ສອນໄຊ ສີພັນດອນ ຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແຫ່ງ ສປປລາວ, ພ້ອມດຽວກັນນີ້ ກໍ່ໄດ້ຮັບກຽດ ຮວມເປັນປະທານຂອງ ທ່ານ ປະລິນຍາເອກ ລຽນ ທີແກ້ວ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, ພ້ອມດ້ວຍ ທ່ານ ປະລິນຍາເອກ ພວງປາຣີສັກ ປຣາວົງວຽງຄໍາ ຮອງລັດຖະມົນຕີກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ແລະ ຍັງມີ ທ່ານ ປະລິນຍາເອກ ມິວຊິນຍຸນ Myo-Zin Nyunt, ຮັກສາການຜູ້ປະສານງານ ຈາກອົງການສະຫະປະຊາຊາດ ປະຈໍາລາວ. ທ່ານ ນາງ Allinson Hope Moore ຜູ້ຕ່າງໜ້າຈາກອົງການ ອາຫານ ແລະ ການກະເສດ ປຳຈໍາພາກພື້ນ ອາຊີປາຊີພິກ ແລະ ພ້ອມດ້ວຍຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມຈາກບັນດາກົມຂອງກະຊວງ ແລະ ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ.

ການສະເຫລີມສະຫລອງວັນອາຫານໂລກໃນປີນີ້, ຈັດຂຶ້ນພາຍໃຕ້ຄຳຂວັນ “ການກະທຳຂອງພວກເຮົາຄືອານາຄົດຂອງພວກເຮົາ, ໂລກທີ່ປາສະຈາກຄວາມອຶດຫິວ ພາຍໃນປີ 2030 ແມ່ນມີຄວາມເປັນໄປໄດ້” ແລະ ວັນສັບປະດາແຫ່ງຊາດ ເພື່ອລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ ພາຍໃຕ້ຄໍາຂວັນ “ມາຮ່ວມມືກັນ ຊ່ວຍເຫລືອກຸ່ມຄົນທີ່ດ້ອຍໂອກາດທີ່ສຸດ ເພື່ອພ້ອມກັນສ້າງໂລກ ທີ່ມີການເຄົາລົບກຽດສັກສີ ແລະ ສິດທິມະນຸດຢ່າງທົ່ວເຖິງ”. ພາຍໃນງານໄດ້ຈັດໃຫ້ມີຫລາກຫລາຍກິດຈະກຳ ເປັນຕົ້ນ ແມ່ນງານວາງສະແດງ ແລະ ຈຳໜ່າຍສິນຄ້າສິນຄ້າກະສິກຳ ແລະ ຈັດງານສຳມະນາໃນຫົວຂໍ້ຕ່າງໆ

ໃນວັນທີ່ 10 ຫາ 14 ກັນຍາ 2018 ຢູ່ທີຫ້ອງປະຊຸມ ໂຮງແຮມ ວັນຊະນະ ລີເວີຊາຍ ສູນຄົ້ນຄວ້າປ່າໄມ້ ກໍຄືສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກໍາ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ໄດ້ເປີດກອງປະຊຸມ ລິເລີ່ມໂຄງການ ອະນຸລັກພັນຖຸກຳຕະກຸນໄມ້ຂະຍຸງ ເພື່ອປັບປຸງຊີວິດການເປັນຢູ່ໃນເຂດແມ່ນ້ຳຂອງ “Conserving Rosewood genetic diversity for resilient livelihoods in the Mekong” ໃຫ້ກຽດເປັນປະທານໂດຍທ່ານ ປອ. ບຸນຖອງ ບົວຫອມ ຫົວໜ້າສະຖາບັນຄົ້ນຄວ່າກະສິກຳ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ. ທ່ານ H.E. Mr Hugh EVANS ເອກອັກຄະລັດຖະທູດອັງກິດປະຈຳລາວ. ທ່ານ Dr. David Boshier ຫົວຫນ້າໂຄງການ ແລະ ມີຜູ້ແທນຈາກ ສສ ຫວຽດນາມ, ກຳປູເຈຍ, ໄທ ແລະ ບັນດາຊ່ຽວຊານຈາກມະຫາລິທະຍາໄລ ອອກຟອດ ປະເທດອັງກິດ ແລະ ກົມອ້ອມຂ້າງກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ເຂົ້້າຮ່ວມຢ່າງພ້ອມພຽງ.

ສູນຄົ້ນຄວ້າປ່າໄມ້ ກໍຄືສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກໍາ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ໄດ້ຮັບການອະນຸມັດຈາກລັດຖະມົນຕີກະຊວງກະສິກໍາ ແລະປ່າໄມ້ (ຂໍ້ຕົກລົງສະບັບເລກທີ 2078/ກປ ລົງວັນທີ 07 ກັນຍາ 2018) ວ່າດ້ວຍການອະນຸມັດ ການຈັດກອງປະຊຸມລິເລີ່ມໂຄງການ “Conserving Rosewood genetic diversity for resilient livelihoods in the Mekong”; ໃນນາມທີ່ ສູນຄົ້ນຄວ້າປ່າໄມ້, ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກໍາ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ຈະເປັນຄູ່ຮ່ວມຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ຈະໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຮ່ວມກັບບັນດາສະມາຊິກປະເທດອື່ນໆຄື: ສສ ຫວຽດນາມ, ກຳປູເຈຍ, ໄທ ແລະ ບັນດາຊ່ຽວຊານຈາກມະຫາລິທະຍາໄລ ອອກຟອດ ປະເທດອັງກິດ ເປັນເວລາ 2.5 ປີ ຄືແຕ່ປີ 2018 ຫາ 2021.

ຈຸດປະສົງຂອງກອງປະຊຸມດັ່ງກ່າວແມ່ນ ເພື່ອ:

• ປຶກສາຫາລື ກິດຈະກໍາຂອງໂຄງການ,
• ປຶກສາຫາລື ແລະ ແຜນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ,
• ສ້າງຄວາມຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ ແລະ ການພົວພັນກັນລະຫວ່າງຄູ່ຮ່ວມຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ,
• ການສ້າງເຄື່ອຂ່າຍ ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງກັບໂຄງ ການອື່ນໆທີ່ຄ້າຍຄືກັນ ທີ່ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກ່ຽວກັບການອະນຸລັກພັນທຸກໍາໄມ້, ແລະ
• ປຶກສາຫາລືກ່ຽວກັບ ລະບົບການສະຫຼຸບ-ລາຍງານການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ.

ກອງປະຊຸມດັ່ງກ່າວໄດ້ມີການປະຊຸມສະເພາະດ້ານກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ຈໍານວນ 3 ວັນ ແລະ ລົງຢ້ຽມຢາມພື້ນທີ່ສວນປູກລວມພັນໄມ້ຂະຍຸງ ທີ່ສູນຄົ້ນຄວ້າປ່າໄມ້ 1 ວັນ ແລະ 1 ວັນ ແມ່ນຈັດປະຊຸມເຜີຍແຜ່ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ເພື່ອໃຫ້ໂຄງການອື່ນໆ ແລະ ອົງການຈັດຕັ້ງອື່ນໆ ທີ່ກໍາລັງຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກິດຈະກໍາ ທີ່ຄ້າຍຄືກັນໄດ້ເຂົ້າໃຈ ແລະ ສາມາດແລກປ່ຽນບົດຮຽນນໍາກັນໄດ້.

ໂຄງການດັ່ງກ່າວແມ່ນຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຜ່ານເຄືອຂ່າຍອະນຸລັກພັນທຸກໍາປ່າໄມ້ອາຊີປາຊີຟິກ ແລະ ໄດ້ຮັບທືນສະໜັບສະໜູນໂດຍ ອົງການ Darwin Initiative ປະເທດອັງກິດ ແລະ ພາກວິຊາວິທະຍາສາດພືດ ມະຫາວິທະຍາໄລອອກຟອດ ເປັນຫົວໜ້າໂຄງການ.

ໃນລະຫວ່າງວັນທີ 3-4 ກໍລະກົດ 2018 ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກຮ່ວມກັບໂຄງການຄົ້ນຄວ້າການຕະຫຼາດ, ການຈັດການຫຼັງເກັບກ່ຽວ ແລະ ຜະລິດພືດຜັກແບບອຸດສາຫະກໍາ (ACIAR) ໄດ້ເປີດຝຶກອົບຮົມໃຫ້ແກ່ພະນັກງານວິຊາການ ໃນຫົວຂໍ້ ການປ້ອງກັນກໍາຈັດພະຍາດ ແລະ ແມງໄມ້ ຂອງພືດຜັກແບບປະສົມປະສານ ໂດຍການເປັນປະທານ ຂອງທ່ານ ປອ ບຸນເນືອງ ດວງບຸບຜາ ຫົວໜ້າສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້  ໝາກ. ຊຶ່ງມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມທັງໝົດ ຈໍານວນ 15 ທ່ານ ຈາກຫຼາຍພາກສ່ວນ ເຊັ່ນ: ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້  ໝາກ, ສູນປ້ອງກັນພືດ ກົມປູກຝັງ ແລະ ຊຽວຊານຈາກປະເທດອົດສະຕາລີ.

ຈຸດປະສົງ ຂອງການຝຶກອົບຮົມໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນ: 1). ເພື່ອປັບປຸງ ແລະ ພັດທະນາຄວາມສາມາດທາງດ້ານການຈັດການພະຍາດ ແລະ ແມງໄມ້ ຂອງພືດຜັກ, 2). ເພື່ອປັບປຸງ ແລະ ພັດທະນາລະບົບການປູກພືດຜັກເພື່ອໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດສູງສຸດ, ມີຄວາມປອດໄພ ແລະ ຄວາມຍືນຍົງ.

ການຝຶກອົບຮົມໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນມີຄວາມສໍາຄັນຫຼາຍ ແລະ ສອດຄອງກັບເປົ້າໝາຍ ແລະ ນະໂຍບາຍຂອງພັກ-ລັດຖະບານໃນການຫຼຸດຜ່ອນການນໍາໃຊ້ສານເຄມີເຂົ້າໃນການຜະລິດກະສິກໍາໂດຍສະເພາະການຜະລິດພືດຜັກ, ເນືອງຈາກວ່າການຜະລິດພຶດຜັກແມ່ນປະສົບບັນຫາຫຼາຍຢ່າງ ເຊັ່ນ: ຕົ້ນທຶນການຜະລິດທີ່ຂ້ອນຂ້າງສູງ, ຕະຫຼາດທີ່ບໍ່ແນນອນ, ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ, ແລະ ໂດຍສະເພາະຢ່າງຫຍິງແມ່ນການລະບາດຂອງພະຍາດແມງໄມ້ສັດຕູພືດ ເຊັ່ນ: ພະຍາດຫຽວຂຽວ, ພະຍາດໃບກູດເຫຼືອງ, ແມງວີຂາວ ແລະ ເພ້ຍຊະນິດຕ່າງໆ ເຊິ່ງເປັນສັດຕູພືດທີ່ສໍາຄັນທີ່ສ້າງຜົນເສຍຫາຍຫຼາຍໃຫ້ແກ່ການຜະລິດພືດຜັກ ເຊິ່ງຈະເຫັນໄດ້ວ່າການຝຶກອົບຮົມໃນຄັ້ງນີ້ຈະເປັນໂອ ກາດອັນດີທີ່ສາມາດເຮັດໃຫ້ມີການຮຽນຮູ້ ແລະ ການແລກປ່ຽນບົດຮຽນທາງດ້ານວິຊາການກ່ຽວກັບການປ້ອງກັນກໍາຈັດພະຍາດ ແລະ ແມງໄມ້ສັດຕູຂອງພືດຜັກແບບປະສົມປະສານ. ການດໍາເນີນການຝຶກອົບຮົມແມ່ນໄດ້ແບ່ງເປັນ 2 ພາກ ເຊັ່ນ: ພາກທິດສະດີ ແລະ ການລົງຢ້ຽມຢາມໃນພື້ນທີ່ການຄົ້ນຄວ້າທົດລອງໂຕຈິງຂອງສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ.

ຜົນໄດ້ຮັບຜ່ານການຝຶກອົບ ໃນໄລຍະ 2 ວັນ ໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບການສະພາບບັນຫາຂອງການຜະລິດພືດຜັກຂອງຊາວກະສິກອນໃນປະຈຸບັນ, ຫຼັການທົ່ວໄປຂອງການປ້ອງກັນພືດແບບປະສົມປະສານ, ການປ້ອງກັນພືດແບບການປູກພືດໝູນວຽນ, ການປ້ອງກັນພືດແບບຊີວະວິທະຍາໂດຍສະເພາະການນໍາໃຊ້ເຊື້ອຣາທີ່ເປັນປະໂຫຍດເຊັ່ນ: ເຊື້ອຣາ Trichoderma ເຂົ້າໃນການປ້ອງກັນກໍາຈັດພະຍາດ ແລະ ແມງໄມ້ສັດຕູຂອງພືດຜັກ ແລະ ນອກຈາກນັ້ນ, ຍັງໄດ້ຮຽນຮູກ່ຽວກັບຈຸດດີ ແລະ ຈຸດອ່ອນຂອງການປ້ອງກັນພືດແບບປະສົມປະສານເຂົ້າໃນການຜະລິດພືດຜັກ ແລະ ການວາງແຜນໃນການຄົ້ນຄວ້າທົດລອງໃນຕໍ່ໜ້າກ່ຽວກັບການປ້ອງກັນພືດໂດຍການປູກພືດໝູນວຽນ ແລະ ການນໍາເຊື້ອຣາທີ່ເປັນປະໂຫຍດ.

ບົດຮຽນທີ່ຖອດຖອນໄດ້ຈາກການຝຶກອົບຮົມໃນໄລຍະ 2 ວັນ ສາມາດຖອດຖອນໄດ້ຄື: 1). ບັນຫາຂອງການຜະລິດພືດຜັກຂອງຊາວກະສິກອນຈະເຫັນໄດ້ວ່າມີຫຼາຍສາເຫດ ເຊັນ: ບັນຫາຄວາມຊິນເຄີຍ, ບັນຫາທາງດ້ານຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດ, ບັນຫາທາງດ້ານຊັບພະຍາກອນ ແລະ ບັນຫາສະພາບແວດລ້ອມ, 2). ສະພາບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດຈະເຮັດໃຫ້ມີຜົນກະທົບໂດຍກົງ ແລະ ທາງອ້ອມຕໍ່ກັບການຜະລິດພືດຜັກ ໂດຍສະເພາະການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດແມ່ນສົ່ງຜົນໃຫ້ເກີດການລະບາດຂອງພະຍາດ ແລະ ແມງໄມ້ສັດຕູທີ່ສໍາຄັນຂອງພືດຜັກຫຼາຍຂຶ້ນ.

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ພັດທະນາ ແສງອຸ່ນແກ້ວ

ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ

ໃນລະຫວ່າງວັນທີ 19-20 ມີຖຸນາ 2018 ທາງ ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ ຮ່ວມກັບໂຄງການການພັດທະນາບຸກຄະລາກອນ ທາງດ້ານການປັບປຸງພັນ, ການທົດສອບ ແລະ ຄັດເລືອກແນວພັນພືດຜັກ ທີ່ສາມາດຈະເລີນເຕີບໂຕໃນສະພາບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດໃນ ສປປ ລາວ (KOPIA) ໄດ້ນໍາເອົາແນວພັນໃໝ່ ຂອງພືດຜັກ ທີ່ສາມາດໃຫ້ຜົນຜະລີດສູງ ທີ່ຜ່ານການສຶກສາ ແລະ ຄັດເລືອກແນວພັນຜັກໂດຍ ສູນຄົ້ນຄ້ວາພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ, ການນໍາແນວພັນໃໝ່ໄປທົດສອບທີ່ແຂວງ ຫຼວງພະບາງໃນຄັ້ງນີ້ ເຊີ່ງໃຫ້ກຽດຕອນຮັບທີມງານໂດຍ ທ່ານ ໄຊຍະພັນ ລາສີ ຫົວໜ້າພະແນກກະສິກໍາ ແຂວງ ຫຼວງພະບາງ ແລະ ທ່ານຍັງໄດ້ໃຫ້ທີດຊີ້ນໍາ ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ວາງແຜນ ໃນການທົດສອບແນວພັນໃໝ່ຂອງ ຜັກສະຫຼັດ, ໝາກຖົ່ວຟັກຍາວ, ໝາກແຕງ ແລະ   ໝາກເຜັດ ໃນພື້ນທີ່ຊາວກະສິກອນ ທີ່ແຂວງ ຫຼວງພະບາງ.

ຈຸດປະສົງ ຂອງການນໍາເມັດພັນໄປທົດສອບໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນ: 1).ເພື່ອທົດສອບຄວາມເໝາະສົມຂອງແນວພັນໃໝ່ຕໍ່ສະພາບອາກາດ ແລະ ພື້ນທີ່ ຂອງແຂວງຫຼວງພະບາງ, 2). ເພື່ອສໍາຫຼວດພື້ນທີ່ຕົວຈີງຂອງຊາວກະສິກອນໃຫ້ເໝາະສົມກັບການທົດສອບແນວພັນໃໝ່.

ໃນການນໍາເອົາແນວພັນໃໝ່ທາງດ້ານພືດຜັກ ໄປທົດສອບທີ່ແຂວງຫຼວງພະບາງ ໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນໄດ້ນໍາພາໂດຍ ທ່ານ. ປອ ບຸນເນື່ອງ ດວງບຸຜາ ຫົວໜ້າສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ ແລະ ທ່ານ Dr. Choi YongHwan ຫົວຫ້າສູນ KOPIA Lao center ແລະ ວິຊາການຂອງສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ 3 ທ່ານ ທີ່ຊ່ຽວຊານທາງດ້ານການຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ. ການນໍາເອົາແນວພັນໃໝ່ໄປທົດສອບໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນມີຄວາມສໍາຄັນຫຼາຍ ເນື່ອງຈາກວ່າທາງທ່ານ ໄຊຍະພັນ ລາສີ ຫົວໜ້າພະແນກກະສິກໍາ ແຂວງ ຫຼວງພະບາງ ເພີ່ນໄດ້ຍົກໃຫ້ເຫັນບັນຫາ ແລະ ຄວາມສໍາຄັນຂອງການຜະລີດພືດຜັກ ພາຍໃນແຂວງຫຼວງພະບາງ ເພາະວ່າແນວພັນຜັກມີຄວາມສໍາຄັນຫຼາຍໃນການຜະລີດ ເນື່ອງຈາກວ່າການຜະລີດຜັກໃນແຂວງ ຫຼວງພະບາງ ຍັງບໍ່ສາມາດກຸ້ມຕົນເອງທາງດ້ານແນວພັນຜັກ, ຍັງບໍ່ມີເມັດພັນທີ່ມີຄຸນນະພາບ ແລະ ຍັງໄດ້ນໍາເຂົ້າແນວພັນຜັກ ຈາກຕ່າງປະເທດ ແລະ ອີກຢ່າງກໍ່ຄືຜົນຜະລີດຜັກຍັງບໍ່ພຽງພໍຕໍ່ຄວາມຕ້ອງການໃນຊ່ວງລະດູຝົນ ເຮັດໃຫ້ໄດ້ນໍາເຂົ້າຜົນຜະລີດພືດຜັກຈາກບັນດາແຂວງ ອ້ອມຂ້າງ ແລະ ໃນນັ້ນ ທ່ານ ຫົວໜ້າພະແນກກະສິກໍາ ແຂວງ ຫຼວງພະບາງ ຍັງໄດ້ມອບໝາຍວຽກຮ່ວມມືດັ່ງກ່າວນີ້ ໃຫ້ກັບຂະແຂງກະສິກໍາຂອງແຂວງ ຫຼວງພະບາງ ໂດຍສົມທົບກັບເມືອງທີ່ມີທ່າແຮງໃນການຜະລີດພືດຜັກ ເປັນຜູ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ລົງສໍາຫຼວດພື້ນທີ່ຂອງຊາວກະສິກອນຕົວຈີ່ງໄປພ້ອມ.

ຜົນໄດ້ຮັບຜ່ານການປຶກສາຫາລື ແລະ ລົງສໍາຫຼວດພື້ນທີ່ຕົວຈີງຂອງຊາວກະສິກອນສາມາດຄັດເລືອກເມືອງ ແລະ ບ້ານ ທີ່ສາມາດເຂົ້າຮວ່ມໃນການທົດສອບແນວພັນໃໝ່ຂອງ ຜັກສະຫຼັດ, ຖົ່ວຟັກຍາວ, ໝາກແຕງ ແລະ    ໝາກເຜັດ ໄດ້ດັ່ງນີ້:

ສາມາດກໍານົດເອົາເມືອງ ຫຼວງພະບາງ ແລະ ສາມາດຄັດເລືອກພື້ນທີ່ຊາວກະສິກອນໄດ້ 3 ບ້ານຄື: ບ້ານ ນາໄຊ, ບ້ານ ຖີ່ນຊົມ ແລະ ບ້ານ ປົ່ງຫວະ ເມືອງ ຫຼວງພະບາງ ແຂວງ ຫຼວງພະບາງ.

ສາມາດກໍານົດເອົາເມືອງ ຊຽງເງີນ ແລະ ສາມາດຄັດເລືອກພື້ນທີ່ຊາວກະສິກອນໄດ້ 3 ບ້ານຄື: ບ້ານ ລອງອໍ, ບ້ານ ສວນຫຼວງ ແລະ ບ້ານ ມຸດ ເມືອງ ຊຽງເງີນ ແຂວງ ຫຼວງພະບາງ.

ພ້ອມກັນນັ້ນຍັງໄດ້ກໍານົດເອົາ ສູນຄົ້ນຄວ້າກະສິກໍາ ເຂດເນີນສູງ ທີ່ຂື້ນກັບສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ໃນການເຂົ້າຮ່ວມທົດສອບແນວພັນ ຜັກສະຫຼັດ, ຖົ່ວຟັກຍາວ, ໝາກແຕງ ແລະ ໝາກເຜັດ ທີ່ຕັ້ງຢູ່ ເມືອງ ນານ ແຂວງ ຫຼວງພະບາງ.

ບົດຮຽນທີ່ຖອດຖອນໄດ້ຄື: ເຫັນໄດ້ເຖີ່ງຄວາມຄາດແຂນເມັດພັນຜັກທີ່ມີຄຸນນະພາບຂອງຊາວກະສິກອນແລະ ຍັງບໍ່ສາມາດຜະລີດເມັດພັນຜັກໃຫ້ສາມາດກຸ້ມຕົນເອງໄດ້. ໃນນັ້ນການຜະລີດພືດຜັກ ຢູ່ທີ່ແຂວງຫຼວງພະບາງ ແມ່ນມີທາງແຮງໃນການຜະລີດທີ່ດີ ແລະ ພື້ນທີ່ຂອງຊາວກະສິກອນແມ່ນສາມາດຜະລີດພືດຜັກໄດ້ຕະຫຼອດປີ.

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ສັກສະຫຍາມ ພະນົມສຸກ

ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ

ຕອນແລງວັນທີ່ 11/06/2018 ທີ່ຜ່ານມານີ້ໄດ້ມີ ການເຊັນບົດບັນທຶກ ຄວາມເຂົ້າໃຈ ກ່ຽວກັບ ການສືບຕໍ່ ໂຄງການ  ຜະລິດ ແລະ ເກັບກູ້ ຫວາຍ ແລະ ໄມ້ປອ່ງ ແບບຍືນຍືນ ໄລຍະ ທີ v ( 2018-2020) ທີ່ສະຖາບັນ ຄົ້ນຄວ້າ ກປ ແລະ ພັດທະນາ ຊົນນະບົດ ໂດຍການຮວ່ມ ຂອງ ທ່ານ ປ.ອ ຈັນສະໝອນ ພົງອຸດົມ,ຮອງ ຫົວໜ້າ ສະຖາບັນ ຄົ້ນຄວ້າ ກປ ແລະ ພັດທະນາ ຊົນນະບົດ ແລະ ທ່ານ ສົມພອນ  ບົວສະຫວັນ, ອຳນວຍການ ອົງການ ກອງທຶນອະນຸຮັກ ທຳມະຊາດ ໂລກ (WWF-Laos) ປະຈຳ ສ ປປ. ລາວ ພອ້ມດວ້ຍແຂກ ຖືກເຊີນ ຈາກ ຕາງໜ້າຈາກ ກະຊວງ ການຕ່າງປະເທດ , ຈາກ 3 ແຂວງ ເປົ້າໝາຍ ໂຄງການ: ບໍລິຄຳໃຊ, ສາລະວັນ ແລະ ເຊກອງ ແລະ ພະນັກງານ ຈາກສູນຄົ້ນຄວ້າປ່າໄມ້ ຈຳນວນນຶ່ງ.

ໃນພິທີ ໄດ້ມີການງາຍງານ ຜົນສຳເລັດຂອງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ໃນໄລຍະ IV ( 2015-2017) ໂດຍ ທ່ານ ນາງ ບົວວັນ ພະຈອມພົນ, ຫົວໜ້າ ໂຄງການ ແລະ ນຳສະເໜີແຜນຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ໂຄງການ ໄລຍະໃໝ່ ໂດຍ ທ່ານ ປ.ອ ສົມບູນ ໄຊຍະວົງ, ຮອງຫົວໜ້າ ສູນ ຄົ້ນຄວ້າ ປ່າໄມ້ ແລະ ທັງເປັນຜູ້ ປະສານງານ ໂຄງການ ດັ່ງກ່າວ. ສຳລັບ ໃນ 3 ປີ ຕໍ່ໜ້າ ທາງໂຄງການຈະໄດ້ສຸມໃສ່ ສາມ ວຽກໃຫຍ່: ສ້າງຍຸດທະສາດ ພັດທະນາ ຫວາຍ -ໄມ້ປອ່ງ, ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງ ໃຫ້ແກ່ ຊຸມຊົນ ໃນການ ຄຸ້ມ ແລະ ນຳໃຊ້ ຊັບພະຍາກອນ ຫວາຍ ແລະ ໄມ້ປອ່ງ ໃຫ້ຍືນຍົງ ແລະ ສ້າງຄວາມອາດສາມາດ ໃຫ້ ຜູ້ປະກອບການ ໃນການພັດທະນາ ການຕະຫລາດ ຫວາຍ ແລະ ໄມ້ປອ່ງໃຫ້ມີຄວາມເຂັ້ມແຂງ ສາມາດ ດຳເນີນທຸລະກິດ ຂອງຕົນໄດ້ ພາຍຫລັງ ສີ້ນສຸດ ໂຄງການ.

ພິທີດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຮັບກຽດ ຈາກ ທ່ານ ປ.ອ ຈັນສະໝອນ ພົງອຸດົມ,ຮອງ ຫົວໜ້າ ສະຖາບັນ ຄົ້ນຄວ້າ ກປ ແລະ ພັດທະນາ ຊົນນະບົດ ແລະ ທ່ານ ສົມພອນ  ບົວສະຫວັນ, ອຳນວຍການ ອົງການ ກອງທຶນອະນຸຮັກ ທຳມະຊາດ ໂລກ (WWF-Laos) ປະຈຳ ສ ປປ. ລາວ ໃຫ້ຄຳເຫັນຊີ້ນຳ ຕໍ່ວຽກຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການໃຫ້ປະສິດທິຜົນ , ປະສົບຜົນສຳເລັດຕາມແຜນການ ໂຄງການ ແລະ ຫລັງຈາກນັ້ນ, ກໍ່ໄດ້ຮວ່ມເຊັນບົດບັນທຶກຄວາມເຂົ້າໃຈນຳກັນ. ພິທີໄດ້ສຳເລັດລົງໃນຕອນບ່າຍຂອງວັນດຽວກັນ.

ໂດຍ: ທ່ານ ວົງວິໄລ ວົງຄຳຊາວ

ໃນລະຫວ່າງວັນທີ່ 6-7 ເດືອນ ມີຖຸນາ ປີ 2018  ຜ່ານມາ ທ່ານ ປອ ຖາວອນອິນທະວົງ ຫົວໜ້າ ສູນຄົ້ນຄ້ວາກະສິກໍາຕໍ່ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ແລະ Mr. Erik Junge Maden   ຜູ້ປະສານງານ ອົງການ Care ແລະ ຜູ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການໃຫ້ຄຳແນະນຳທາງດ້ານອຸຕຸ-ກະສິກຳ ແລະ  ເຕັກນິກວິຊາການຕ່າງໆ ພ້ອມດ້ວຍພະນັກງານວິຊາການຈາກບັນດາສູນຕ່າງໆ ເຊັ່ນ; ສູນພັດທະນາທີ່ດິນ ແລະ ຄຸ້ມຄອງການນຳໃຊ້ຝຸ່ນ, ສູນຂໍ້ມູນຂ່າວນສານ ກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, ສູນຄົ້ນຄ້ວາເຂົ້າ (ນາພອກ) ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມຝືກອົບຮົມດັ່ງກ່າວ ເຊີ່ງໄດ້ຈັດຂື້ນຢູ່ຫ້ອງປະຊຸມ ບ້ານ ແອກຊ້າງ ເມືອງ ໂພນໂຮງ ແຂວງ ວຽງຈັນ ໃນວາລະເລີ່ມຕົ້ນຂອງກອງປະຊຸມ ທ່ານ ໝອນ ແສງທະວົງ ຫົວໜ້າ ກຸ່ມໂຮງຮຽນຊາວນາໄດ້ຂື້ນລາຍກ່ຽວກັບການຜະລິດນາປີ ໃນປີ 2017 ທີ່ຜ່ານມາ ເຖີງຂໍ້ດີ ແລະ ຂໍ້ເສຍທີ່ເກີດຂື້ນໃຫ້ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມໄດ້ຮັບຟັງເພື່ອຫາທາງແກ້ໄຂເຖີງບັນຫາທີ່ເກີດໃນປີຜ່ານມາ ເພື່ອກຽມໃສ່ການຜະລິດ ປີ 2018 ນີ້. ນອກຈາກນີ້ ທ່ານ ປອ ຖາວອນ ອິນທະວົງ ໄດ້ຂື້ນລາຍງານຂອງກິດຈະກຳທີ່ໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຂອງໂຮງຮຽນຊາວນາດັ່ງນີ້:

• ໃຫ້ຄຳແນະນຳທາງດ້ານທາງດ້ານພະຍາກອນອາກາດ ອຸຕຸ-ກະສິກຳ ສຳຫຼັບລະດູການຜະລິດ ປີ 2018.
• ເກັບກຳຂໍ້ມູນນ້ຳຝົນເພື່ອປັບປຸງຂໍ້ມູນປະລິມານນ້ຳຝົນໃຫ້ມີຄວາມຖືກຕ້ອງໃນລະດູການຜະລິດ.
• ຝືກອົບຮົມໃຫ້ມີຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດເພື່ອຊ່ວຍໃຊ້ຊາວກະສິກອນ ມີຄວາມອາດສາມາດໃນການໃຊ້ເຄື່ອງມື ICT ເພື່ອຕິດຕາມຄຳແນະນຳທາງດ້ານພະຍາກອນອາກາດ ແລະ ນຳໃຊ້ເປັນເຄື່ອງມື ເພື່ອເຊື່ອມໂຍງກັບການຕະຫຼາດ.
• ສ້າງຄວາມຮູ້ຄສາມສາມາດໃຫ້ຊາວກະສິກອນຮູ້ຜະລິດແນວພັນເພື່ອນຳໃຊ້ໃນການຜະລິດຂອງຄອບຄົວ.
• ໃຫຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບການປັບປຸງບຳລຸງດິນດ້ວຍເຕັກນິກຕ່າງໆ (ຝຸ່ນຄອກ, ຝຸ່ນບົ່ມ, ຝຸ່ນຊິວະພາບ, Bio-char, ປູກພືດຕະກູນຖົ່ວ…ແລະ ນຳໃຊ້ຝຸ່ນເຄມີທີ່ແທດເໝາະກັບຄວາມອຸດົມສົມບູນຂອງດິນ.
• ຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມການຜະລິດທີ່ຫຼາກຫຼາຍ, ປະສົມປະສານເພື່ອເພີ່ມປະສິດທິພາບ ເພື່ອສ້າງາຍຮັບໃຫ້ແກ່ຊາວກະສິກອນ.

ເຊີ່ງກອງປະຊຸມດັ່ງກ່າວຍັງໄດ້ພັດປ່ຽນໃຫ້ພະນັກງານວິຊາການຂອງແຕ່ລະສູນທີ່ເຂົ້າຮ່ວມ ຂື້ນຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ ແລະ ເຕັກນິກຕ່າງໆ ໃຫ້ຊາວກະສິກອນໄດ້ຮັບຟັງ ເຊັ່ນ:

• ເຕັກນິກກ່ຽວກັບ ການເຮັດນ້ຳໝັກຊິວະພາບ ດ້ວຍພືດຊະນິດຕ່າງໆ ຄື ນ້ຳໝັກດ້ວຍຕົ້ນກ້ວຍ, ນ້ຳໝັກດ້ວຍຫອຍເຊີລີ, ແລະ ຂີ້ປາ.
• ການນຳໃຊ້ສະມາດໂຟນ (ໂທລະສັັບ) ເພື່ອຮັບ-ສົ່ງຂໍ້ມູນຂ່າວສານດ້ານຕ່າງໆ ຂອງໂຮງຮຽນຊາວນາ.
• ເຕັກນິກກ່ຽວກັບການຜະລິດແນວພັນເພື່ອນຳໃຊ້ໃນການຜະລິດຂອງຄອບຄົວ.
• ເຕັກນິກໃນການຄັດເລືອກສະຖານທີ່ ແລະ ກະກຽມດິນຫວ່ານແນວພັນ.
• ເຕັກນິກກ່ຽວກັບການປູກຕົ້ນປໍເທືອງເພື່ອປັບປຸງບຳລຸງດິນຂອງໄຮ່ນາ.

ນອກຈາກນີ້ທາງໂຄງການຍັງໄດ້ມອບແນວພັນເຂົ້າ ແລະ ອຸປະກອນການເຮັດນໍ້າໝັກຊິວະພາບ, ໂທລະສັບ (ສະມາດໂຟນ) ໃຫ້ຄອບຄົວຕົວແບບໂຮງຮຽນຊາວນາເພື່ອຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກິດຈະກໍາປູກເຂົ້ານານໍ້າຝົນ ສຳຫຼັບລະດູການຜະລິດ ປີ 2018 ນີ້,

ໃນມືື້ທີ່ສອງຂອງກອງປະຊຸມ ຜູ້ປະສານງານ ອົງການ Care, ທ່ານ Erik Junge Maden   ຍັງໄດ້ລົງພາກສະໜາມເພື່ອຕິດຕາມກິດຈະກຳຂອງ ໂຮງຮຽຊາວນາ ໃນພາກປະຕິບັດຕົວຈິງ ເຊີ່ງປະກອບດ້ວຍດັ່ງນີ້:

• ການເຮັດນ້ຳໝັກຊິວະພາບດ້ວຍຮາກຕົ້ນກ້ວຍ
• ການເຮັດນ້ຳໝັກຊິວະພາບດ້ວຍຫອຍເຊີລີ
• ການເຮັດນ້ຳໝັກຊິວະພາບດ້ວຍ ຂີ້ປາ
• ການຄັດເລືອກເມັດພັນແຊ່ດວ້ຍນ້ຳເກືອທີ່ໄດ້ມາດຕະຖານເພື່ອນຳໃຊ້ໃນຄອບຄົວ
• ການຄັດເລືອກພື້ນທີ່ໃນການປູກຕົ້ນປໍເທືອງ.

ຫຼັງຈາກວິຊາການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໄດ້ນຳພາຊາວກະສິກອນ ເຮັດກິດຈະກຳພາກປະຕິບັດໂຕຈິງສຳເລັດເປັນທີ່ຮຽບຮ້ອຍແລ້ວ ຜູ້ປະສານງານ ອງົການ  Care, ທ່ານ Erik Junge Maden  ກໍ່ໄດ້ກ່າວຄວາມຂອບໃຈມາຍັງ ຫົວໜ້າ ກຸ່ມໂຮງຮຽນຊາວນາ ແລະ ສະມາຊິກທຸກຄົນທີ່ໄດ້ໃຫ້ຄວາມຮ່ວມມື ໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກິດຈະກຳໃນໄລຍະ 2 ມື້ຜ່ານມາ ແລະ ທ່ານ Erik ກໍ່ຫວັງຢ່າງຍິ່ງວ່າອົງການກັບ ກຸ່ມໂຮງຮຽນຊາວນາ ຈະໄດ້ເຮັດຮ່ວມກັນໃນຕໍ່ໜ້າອີກ.

ໂດຍ: ສົມສຸກ ບຸບຜາພອນ

ສູນຄົ້ນຄ້ວາກະສິກຳຕໍ່ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ

ໃນລະຫວ່າງວັນທີ 31 ພຶດສະພາ 2018 ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກຮ່ວມກັບໂຄງການຄົ້ນຄວ້າການຕະຫຼາດ, ການຈັດການຫຼັງເກັບກ່ຽວ ແລະ ຜະລິດພືດຜັກແບບອຸດສາຫະກໍາ (ACIAR) ໄດ້ເປີດຝຶກອົບຮົມໃນຫົວຂໍ້ ການຈັດການປູກພືດຜັກໃນເຮືອນຮົ່ມ, ເຕັກນິກຫຼັງການເກັບກ່ຽວ ແລະ ຄວາມປອດໄພທາງດ້ານຜະລິດຕະພັນຜັກ ຂຶ້ນທີ່ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ, ຊຶ່ງມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມທັງໝົດ ຈໍານວນ 20 ທ່ານ ຈາກຫຼາຍພາກສ່ວນ ເຊັ່ນ: ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ, ກົມສົ່ງເສີມເຕັກນິກ ແລະ ປຸງແຕ່ງກະສິກໍາ, ສູນພັດທະນາກະສິກໍາສະອາດ ກົມປູກຝັງ, ຂະແໜງປູກຝັງ ແລະ ຂະແໜງກະສິກອນ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ພະແນກກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ຫ້ອງການກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ເມືອງຫາດຊາຍຟອງ, ເມືອງສີໂຄດ ແລະ ເມືອງໄຊທານີ, ໂຮງຮຽນເຕັກນິກດົງຄໍາຊ້າງ.

ຈຸດປະສົງ ຂອງການຝຶກອົບຮົມໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນ ເພື່ອ: 1). ເພື່ອປັບປຸງ ແລະ ພັດທະນາຂີດຄວາມສາມາດທາງດ້ານເຕັກນນິກການປູກຜັກນອກລະດູ, ເຕັກນິກຫຼັງການເກັບກຽວ ແລະ ຄວາມປອດໄພທາງດ້ານຜະລິດຕະພັນຜັກໃຫ້ແກ່ພະນັກງານວິຊາການ ແລະ ຊາວກະສິກອນຜູ້ປະຕິບັດໂຕຈິງ. 2). ເພື່ອຖ່າຍທອດຜົນສໍາເລັດຂອງການຄົ້ນຄວ້າດ້ານເຕັກນິກການປູກພືດຜັກໃນລະບົບເຮືອນຮົ່ມໃຫ້ລົງເຖິງພາກສ່ວນທີ່ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຕຈິງ.

ການຝຶກອົບຮົມໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນມີຄວາມສໍາຄັນເປັນພິດເສດ ເນືອງຈາກວ່າເປັນການເປີດໃຫ້ມີໂອກາດໃຫ້ມີການຮຽນຮູ້, ການເຜີຍແພ່ ແລະ ຖ່າຍທອດຜົນສໍາເລັດຂອງການຄົ້ນຄວ້າທາງດ້ານເຕັກນິກການຜະລິດ ແລະ ເຕັກນິກຫຼັງການເກັບກ່ຽວທາງດ້ານພືດຜັກ ໃຫ້ລົງຊູ້ພາກສ່ວນທີ່ທໍາການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຕຈິງ ແລະ ໃນກອງປະຊຸມຍັງໄດ້ໃຫ້ໂອກາດນັກສໍາມະນາກອນໄດ້ມີໂອກາດສົນທະນາ ແລະ ແລກປ່ຽນບົດຮຽນທາງດ້ານປະສົບການໂຕຈິງໃນພາກສະໜາມ. ການດໍາເນີນການຝຶກອົບຮົມແມ່ນໄດ້ແບ່ງເປັນ 2 ພາກ ເຊັ່ນ: ພາກທິດສະດີ ແລະ ການລົງຢ້ຽຢາມໃນພື້ນທີ່ການຄົ້ນຄວ້າທົດລອງໂຕຈິງ. ນອກຈາກນັ້ນ, ກອງປະຊຸມຍັງໄດ້ມີການປະເມີນຜົນຂອງການດໍາເນີນການຝຶກອົບຮົມ ໂດຍໃຊ້ຮູບແບບການປະເມີນແບບ (ORID) ຊຶ່ງເປັນການປະເມີນຜົນໃນເຊີງຄຸນນະພາບໂດຍໄດ້ເນັ້ນໃສ່ 4 ປະເດັ່ນ ຄື: ຈຸດປະສົງ (Objective), ສິງສະທອນກັບ (Reaction), ຄວາມເຂົ້າໃຈ ແລະ ອະທິບາຍໄດ້ (Interpretive) ແລະ ການນໍາໄປໃຊ້ (Decision) ຮູບຊ້ອນທ້າຍ.

ຜົນໄດ້ຮັບຜ່ານການຝຶກອົບ ໃນໄລຍະ 1 ວັນ ໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບການອອກແບບ ແລະ ການປຸກສ້າງເຮືອນຮົ່ມ, ຜົນໄດ້ຮັບຈາກການປູກພືດຜັກໃນເຮືອນຮົ່ມ, ເຕັກນິກຫຼັງການເກັບກ່ຽວ ແລະ ຄວາມປອດໄພຂອງຜະລິດຕະພັນຜັກ, ນອກຈາກນັ້ນ, ຍັງເຂົ້າໃຈໄດ້ເຖີງພາບການຜະລິດ ແລະ ບັນຫາຂອງການຜະລິດພືດຜັກ ເຊັ່ນ: ສະພາບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດແມ່ນສົ່ງຜົນໂດຍທາງກົງ ແລະ ທາງອ້ອມຕໍ່ການຜະລິດພືດຜັກເຮັດໃຫ້ການຜະລິດບໍ່ມີປະສິດທິພາບທາງດ້ານປະລິມານ ແລະ ຄຸນນະພາບ ເນືອງຈາກການຜະລິດສ່ວນໃຫ່ຍຂອງຊາວກະສິກອນລາວຍັງເປັນແບບທໍາມະຊາດ ແລະ ເຄິ່ງທໍາມະຊາດ, ການຜະລິດພືດຜັກຂອງຊາວກະສິກອນລາວຍັງມີຕົ້ນທຶນທີ່ຂ້ອນຂ້າງສູງເມື່ອທຽບໃສບັນດາປະເທດອ້ອມຂ້າງ ເຊັ່ນ: ປະເທດໄທ, ຕົ້ນທຶນທີ່ສູງນັ້ນແມ່ນເກີດມາຈາກຄ່າແຮງງານຊຶ່ງກວມເອົາຫຼາຍກວ່າ 50 ເປີເຊັນ ຂອງຕົ້ນທຶນການຜະລິດທັງໝົດ, ບັນຫາດັງກ່າວນີ້ແມ່ນສົງຜົນໃຫ້ການແຂງຂັນທາງດ້ານການຕະຫຼາດຫຼຸດລົງ, ການຈັດການໃນຂະບວນການຫຼັງເກັບກ່ຽວ ຂອງຊາວກະສິກອນແມ່ນຍັງນໍາໃຊ້ເຕັກນິກແບບປະຖົມປະຖານຕາມຄວາມຊິນເຄີຍຊຶ່ງສົງຜົນຕໍ່ປະລິມານ, ຄຸນນະພາບ ແລະ ຄວາມປອດໄພທາງດ້ານຜະລິດຕະພັນພືດຜັກ.

ບົດຮຽນທີ່ຖອດຖອນໄດ້ຄື: ການປູກພືດຜັກໃນລະບົບເຮືອນຮົມ ໂດຍສະເພາະໃນຊ່ວງລະດູຝົນ ຊຶ່ງເປັນທາງເລືອກທີ່ສໍາຄັນໃນການຍົກສູງທາງດ້ານປະລິມານ, ຄຸນນະພາບຂອງຜົນຜະລິດ, ລາຍຮັບຕໍ່ຫົວໜ່ວຍພື້ນທີ່ການປູກ ແລະ ມີຄວາມປອດໄພທາງດ້ານສະບຽງອາຫານທີ່ສູງຂຶ້ນ ແລະ ການຈັດການລະບົບການໃຫ້ນໍ້າເປັນທາງອອກໜຶ່ງທີ່ດີໃນການຫຼຸດຕົ້ນທຶນການຜະລິດໂດຍສະ ເພາະຕົ້ນທຶນທີ່ເກີດຈາກຄ່າແຮງງານການໃຫ້ນໍ້າ, ລະບົບການໃຫ້ນໍ້າແບບສາຍນໍ້າພຸງສາມາດຫຼຸດຕົ້ນທຶນທີ່ເກີດຈາກຄ່າແຮງງານການໃຫ້ນໍ້າໄດ້ເຖິງ 20 ເປີເຊັນ.

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ພັດທະນາ ແສງອຸ່ນແກ້ວ

ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ

ຊຸມຊົນໃນທົ່ວ ປະເທດລາວ ໄດ້ເກັບ ແລະ ຄຸ້ມຄອງນ້ຳເຜິ້ງປ່າ ຈາກຮັງເຜິ້ງທຳມະຊາດ ຫຼື ຈາກແກັດທີ່ປະໄວ້ຢູ່ໃນປ່າໄມ້ໂດຍຊາວບ້ານ. ນ້ຳເຜີ້ງ ໄດ້ສ້າງລາຍຮັບເພີ້ມໃຫ້ແກ່ຊາວກະສິກອນ ແລະ ໄດ້ມີການນໍາໃຊ້ເປັນຢາພື້ນເມືອງ ແລະ ອາຫານ.ໃນທົ່ວທະວີບເອເຊຍ ນ້ຳເຜີ້ງປ່າ ຖືວ່າເປັນຕົວເລືອກທີມີປະໂຫຍດຫລາຍສຳລັບສຸຂະພາບ ແລະ ທາງການແພດ ເມື່ອປຽບທຽບໃສ່ກັບ ນໍ້າເຜີ້ງທີ່ຜະລິດເພື່ອເປັນສິນຄ້າຈາກການລ້ຽງເຜິ້ງເອົາ.  ນ້ຳເຜີ້ງຍັງປະເພດເປັນຕົວຊີ້ວັດທີ່ສຳຄັນສໍາລັບ ຄວາມອຸດົມສົມບຸນຂອງຊິວະນາໆພັນກະສິກຳ. ໃນພື້ນທີ່ໃດທີ່ມີເຜີ້ງປ່າອາໃສຢູ່ນັ້ນ ມັກເປັນບ່ອນທີ່ມີຄວາມອຸດົມສົມບູນດີ ແລະ ມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງດ້ານກະສິກຳ ແລະ ຊີວະນາໆພັນປ່າໄມ້.

ລັດຖະບານລາວ ໄດ້ກໍາໜົດເອົາ ນ້ຳເຜີ້ງ ເປັນຜະລິດຕະພັນເຄື່ອງປ່າຂອງດົງຢ່າງໜຶ່ງ ຊຶ່ງສາມາດສະແດງໃຫ້ເຫັນຢ່າງຈະແຈ້ງເຖິງການຕິດພັນກັນ ລະຫ່ວາງ ຄວາມພະຍາຍາມໃນການອະນຸລັກປ່າໄມ້ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ກັບ ການພັດທະນາຊິວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊາວກະສິກອນ. ນ້ຳເຜີ້ງປ່າ ແມ່ນໄດ້ຮັບການສົ່ງເສີມຢູ່ໃນຫລາຍປະເທດເຊັ່ນ: ກຳປູເຈຍ, ຟິລິປິນ, ອິນໂດເນເຊຍ ແລະ ອິນເດຍ. ດັ່ງນັ້ນ, ຈຶ່ງເກີດເປັນຫົວຂໍ້ທີ່ໜ້າສົນໃຈໃນ ທຸລະກິດປ່າໄມ້ຊຸມຊົນ ຂອງ ກຸ່ມອາຊຽນ ຫຼື CFEs ໂດຍຜ່ານ ກຸ່ມດຳເນີນງານ ຂອງອາຊຽນ ດ້ານວຽກງານປ່າໄມ້ຊຸມຊົນ.

ໃນປີ 2017 ໄດ້ມີການສຶກສາດ້ານການຕະຫລາດນໍ້າເຜິ້ງໃນທົ່ວປະເທດ ເພື່ອສ້າງໃຫ້ມີຄວາມເຂົ້າໃຈ ກ່ຽວກັບ ຄວາມເປັນໄປ ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍໃນການພັດທະນານ້ຳເຜີ້ງປ່າ ຂອງ ລາວ ເຂົ້າໃຫ້ເປັນຜະລິດຕະພັນທີ່ໄດ້ຮັບຮອງເອົາໃນຂົງເຂດພາກພື້ນ. ໄດ້ເຫັນວ່າ ມັນເປັນທ່າແຮງສູງ ສໍາລັບ ນ້ຳເຜີ້ງປ່າທຳມະຊາດ. ໂດຍລວມແລ້ວ, ນ້ຳເຜີ້ງປ່າ ຂອງ ລາວ ໄດ້ມີລາຄາສຸງກ່ວານ້ຳເຜີ້ງທີ່ຜະລິດເປັນສິນຄ້າຈາກປະເທດເພື່ອນບ້ານໃນພາກພື້ນ ແລະ ເກີດມີຄວາມສົນໃຈນໍ້າເຜິ້ງປ່າຂອງລາວເພີ່ມຂຶ້ນ ຈາກບັນດາບໍລິສັດຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຜູ້ຈັດຊື້ຈາກພາກພື້ນ. ເຊັ່ນດຽວກັນນີ້, ກໍ່ຍັງມີທ່າແຮງຂອງການຜະລິດທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ພຽງພໍເທື່ອ. ຕາມການຄາດຄະເນວ່າ ຈະສາມາດຜະລິດນໍ້າເຜິ້ງປ່າໄດ້ຢ່າງໜ້ອຍ 1.200 ໂຕນ ຢູ່ໃນພື້ນທີ່ປ່າປ້ອງກັນ ຂອງ ສ.ປ.ປ. ລາວ ເປັນມູນຄ່າ 5.19 ລ້ານໂດລາໃນລະດັບທ້ອງຖິ່ນ. ໃນປະຈຸບັນ ໄດ້ມີການຄາດຄະເນວ່າ ມີພຽງ 20 ຫາ 30 ໂຕນ ເທົ່ານັ້ນ ທີ່ຜະລິດໄດ້ໃນແຕ່ລະປີ.

ກອງປະຊຸມ ກ່ຽວກັບ ນ້ຳເຜິ້ງປ່າ ຂອງ ລາວ ຜະລິດຕະພັນເອກະລັກທ້ອງຖິ່ນ ທີ່ ສະໜັບສະໜູນເຂົ້າໃນການອະນຸລັກປ່າໄມ້ ແລະ ການພັດທະນາທ້ອງຖິ່ນຈັດຂຶ້ນທີ່ ຫ້ອງວ່າການປົກຄອງເມືອງແປກ, ແຂວງຊຽງຂວາງ ໃຫ້ກຽດເປັນປະທານຮ່ວມໂດຍ ທ່ານ ຄຳປາວ ມົວ ຮອງເຈົ້າແຂວງຊຽງຂວາງ, ທ່ານ ຄຳສີ ຈັນທະວົງສີ ຫົວໜ້າພະແນກກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ແຂວງ ຊຽງຂວາງ, ທ່ານ ປອ ຈັນສະໝອນ ພົງອຸດົມ ຮອງຫົວໜ້າ ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ແລະ ທ່ານ ກົງທະນູ ອຸ່ນສະຫວັນຮອງເຈົ້າເມືອງ ເມືອງແປກ ມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມມາຈາກ ທຸກໆແຂວງ ທີ່ໄດ້ມີການເກັບກູ້ນໍ້າເຜິ້ງຈາກປ່າ ຂອງ ລາວ, ຊາວກະສິກອນ, ພໍ່ຄ້າ, ທຸລະກິດກະສິກຳ, ອົງການຈັດຕັ້້ງລັດ, ເອກະຊົນ, ໂຄງການ ແລະ ຜູ້ຕາງໜ້າອົງການຈັດຕັ້ງສັງຄົມ. ບັນດາຜູ້ຊ່ຽວຊານສາກົນ ແລະ ສະມາຊິກເຄືອຄ່າຍນ້ຳເຜິ້ງປ່າ ຈາກປະເທດອື່ນໆ ກໍໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມນໍາປະມານ 100 ກວ່າຄົນ. ໃນທີ່ກອງປະຊຸມໄດ້ຍົກເອົາບາງປະເດັນທີ່ສໍາຄັນມາໂອລົມສົນທະນາເຊັ່ນ:

• ຄວາມສຳພັນລະຫ່ວາງນ້ຳເຜີ້ງປ່າກັບການອະນຸລັກພື້ນປ່າສີຂຽວ: ການເກັບກ່ຽວນໍ້າເຜີ້ງຢ່າງຍຶນຍົງໂດຍບໍ່ທຳລາຍຝູງເຜີ້ງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ແນ່ໃຈວ່າການຢູ່ລອດຂອງເຜີ້ງເປັນໄປໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບເປັນສິ່ງສຳຄັນຫລາຍ. ເຮົາຈະປະເມີນ ແລະ ສົ່ງເສີມຄຸນຄ່າຂອງການລ້ຽງເຜິ້ງໄດ້ແນວໃດໃນຮູບແບບຂອງການໃຫ້ບໍລິການລະບົບນິເວດທີ່ສະໝັບສະໝູນການຜະລິດພືດອື່ນໆ. ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງໃນການໃຊ້ຢາຂ້າສັດຕູພືດໃນລະດັບໃດທີ່ເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ຕໍ່ປະຊາກກອນເຜິ້ງ ແລະ ການຜະລິດນ້ຳເຜີ້ງໃນປະເທດລາວ?
• ການຜະລິດນ້ຳເຜິ້ງແມ່ນຍັງໃຊ້ຮູບແບບດັ່ງເດີມ. ນ້ຳເຜິ້ງປ່າຈະສາມາດຜະລິດໃຫ້ມີໝາກມີຜົນໄດ້ແນວທາງໃດ ໂດຍບໍ່ໃຫ້ເກີດມີຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ?
• ຍັງບໍ່ມີມາດຕະຖານທີ່ເປັນທາງການ ສຳລັບ ນ້ຳເຜີ້ງປ່າ ໃນ ລາວ. ດັ່ງນັ້ນ ຈະມີວິທີໃດທີ່ສາມາດພັດທະນາລະບົບການຮັບປະກັນແບບມີສ່ວນຮ່ວມທີ່ງ່າຍດາຍ ແລະ ບໍ່ໃຊ້ຕົ້ນທືນສູງ ເພື່ອຮັບປະກັນຄຸນນະພາບ ຂອງ ນໍ້າເຜິ້ງ ລາວ.
• ປະຊາຊົນຜູ້ສູງອາຍຸທີ່ເກັບນ້ຳເຜີ້ງປ່າ ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນຊາວກະສິກອນຜູ້ອາວຸໂສ, ມັນມີຄວາມຈຳເປັນທີ່ຈະຕ້ອງສົ່ງເສີມນ້ຳເຜີ້ງປ່າ ຂອງ ລາວ ໃຫ້ເປັນອົງກອນການກະເສດທີຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍ ແລະ ສົ່ງເສີມໃຫ້ເກີດມີຫຼັກສຸດໃນໂຮງຮຽນປະຖົມ, ມັດທະຍົມ ແລະ ວິທະຍາໄລ.
• ນ້ຳເຜີ້ງ ໄດ້ມີຕະຫລາດ ແລະ ຂາຍໃນຮູບແບບທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ ໂດຍບັນດາພໍ່ຄ້າໃນທ້ອງຖິ່ນ. ມັນມີທ່າແຮງໃນການເຊື່ອມໂຍງຊາວກະສິກອນເຂົ້າສູ່ການຕະຫລາດລະດັບປະເທດ ແລະ ລະດັບພາກພື້ນ. ນອກຈາກນີ້ຍັງມີທ່າແຮງໃນການປັບປຸງການສ້າງກາເຄື່ອງໝາຍ ຂອງ ນ້ຳເຜີ້ງລາວ.
• ມີບາງຕົວຢ່າງ ຂອງ ຜະລິດຕະພັນທີ່ພັດທະນາມາຈາກ ນ້ຳເຜິ້ງ ແລະ ຮັງເຜິ້ງ. ມັນສາມາດຍົກລະດັບເປັນຢ່າງດີເພີ່ມເປັນຜົນຕອບແທນໃຫ້ຊາວກະສິກອນຈາກຜະລິດຕະພັນເຜີ້ງ ແລະ ສົມຄວນເອົາໃຈໃສ່. ເຊັ່ນດຽວກັນກັບ ຜະລິດຕະພັນນິເວດທີ່ເກີດຂຶ້ນຈຳນວນຫຼາຍ, ມີຄວາມຈຳເປັນໃນການຊອກຫາວິທີການປັບປຸງການຜະລິດ ແລະ ມາດຕະຖານທີ່ມີຄຸນນະພາບ ຊຶ່ງໃນຂະນະດຽວກັນ ກໍເພື່ອຮັບປະກັນວ່າ ລະບົບນິເວດປ່າໄມ້ ໄດ້ຖືກບົວລະບັດຮັັກສາໃຫ້ມີຄວາມຍືນຍົງ.

ເປົ້າໝາຍ ແລະ ຈຸດປະສົງຂອງກອງປະຊຸມເທື່ອນີ້ແມ່ນ

• ເພື່ອເປັນການແລກປ່ຽນປະສົບການ ໃນການພັດທະນາ ແລະ ສົ່ງເສີມນ້ຳເຜີ້ງປ່າ ຂອງ ລາວ: ການເກັບລວມ, ການເກັບກູ້, ການລ້ຽງເຜີ້ງ, ການແປຮູບ, ການຕະຫລາດ ແລະ ການສ້າງເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ,
• ຈໍາແນກໂອກາດ ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍທີ່ສຳຄັນ ໃນການສືບຕໍ່ພັດທະນານ້ຳເຜີ້ງ ຂອງ ລາວ ແລະ ຄຳແນະນຳຕ່າງໆ ເພື່ອເຮັດການສະໜັບສະໜູນໃນຂັ້ນຕໍ່ໄປ,
• ສ້າງຄວາມຮູ້ ແລະ ຄວາມໝັ້ນໃຈ ກ່ຽວກັບ ຜົນປະໂຫຍດ ແລະ ຊັບສິນເອກະລັກ ຂອງ ນ້ຳເຜິ້ງລາວ
• ສຶກສາຫາວິທີທີ່ດີທີ່ສຸດ ເພື່ອສະໝັບສະໝູນການປັບປຸງເຄື່ອຂ່າຍ, ການສື່ສານ ແລະ ການປະສານງານ ໃນຂະແໜງການຂອງ ບັນດາຜູ້ດໍາເນີນການຕ່າງໆ (ຊາວກະສິກອນ, ອົງກອນສັງຄົມ, ພາກລັດ ແລະ ຂະແໜງເອກະຊົນ

ໃນລະຫວ່າງວັນທີ່ 26 ເດືອນ ເມສາ ຮອດ ວັນທີ່ 5 ເດືອນ ພືດສະພາ ຜ່ານມາ ທ່ານ ປອ ຖາວອນ   ອິນທະວົງ ຫົວໜ້າ ສູນຄົ້ນຄ້ວາກະສິກໍາຕໍ່ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ແລະ ຜູ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການໃຫ້ຄຳແນະນຳທາງດ້ານພະຍາກອນອາກາດ (ອຸຕຸ-ກະສິກຳ) ພ້ອມດ້ວຍພະນັກງານວິຊາການ ໄດລົງມອບແນວພັນເຂົ້າ ແລະ ຝຸ່ນ ໃຫ້ຄອບຄົວຕົວແບບໂຮງຮຽນຊາວນາເພື່ອຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກິດຈະກຳການປູກເຂົ້ານານ້ຳຝົນ ສຳຫຼັບລະດູການຜະລິດ ປີ 2018, ທີ່ ບ້ານ ໂພນທອງ ເມືອງ ຈຳພອນ ແຂວງ ສະຫັວນນະເຂດ, ບ້ານ ໜອງປິງ ເມືອງ ຍົມມະລາດ ແຂວງ ຄຳມ່ວນ ແລະ ບ້ານ ຫົວນາ ເມືອງ ບໍລິຄັນ ແຂວງ ບໍລິຄຳໄຊ ເພື່ອດໍາເນີນງານໃຫ້ສໍາເລັດເປົ້າໝາຍໂດຍທາງໂຄງການໄດ້ນໍາເອົາເຕັກນິກວິຊາການຕ່າງໆ ເຂົ້າຊ່ວຍເພື່ອສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ຊາວກະສິກອນສາມາດວາງແຜນການເພາະປູກ ເພື່ອໃຫ້ແທດເໝາະກັບການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບດິນຟ້າອາກາດໃນແຕ່ລະໆດູການ ໂດຍນຳໃຊ້ເຄື່ອງຫຍອດເມັດແຫ້ງ, ເຕັກນິກການເຮັດຝຸ່ນໝັກ, ຝຸ່ນບົ່ມ ແລະ ຝຸ່ນຊິວະພາບອື່ນໆ ລວມທັງການເຮັດນ້ຳໝັກຊິວະພາບເພື່ອປາບສັດຕູພືດແມງໄມ້ຕ່າງໆ ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຜົນເສຍຫາຍທີ່ເກີດຈາກການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບດິນຟ້າອາກາດ, ນອກຈາກນີ້ຍັງໄດ້ໃຫ້ຄວາມຮູ້ ແລະ ຍັງໄດ້ຝືກວິທີການເກັບນ້ຳຝົນ ແລະ ວັດແທກປະລິມານນ້ຳຝົນ, ການນຳໃຊ້ເຄື່ອງມືທົດລອງຄຸນນະພາບດິນ, ທົດລອງຄວາມຕ້ອງການທາດອາຫານໃນດິນນຳອີກ.