ໃນວັນທີ 31 ພືດສະພາ 2023 ທາງຫົວໜ້າສະຖາບັນ ສກປພ ພ້ອມດ້ວຍຄະນະ ໄດ້ລົງຊຸກຍູ້, ຕິດຕາມການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວຽກງານຂອງ ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ ເຊິ່ງທາງ ສູນໄດ້ເປີດກອງປະຊຸມ ເພື່ອລາຍງານຜົນງານ ຂອງການຄົ້ນຄວ້າ, ເຜີຍແພ່ ແລະ ນໍາໃຊ້ຜົນການຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ພັດທະນາ ຂອງສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ ແລະ ໃຫ້ກຽດເປັນປະທານໂດຍ ທ່ານ ປອ.ນາງ ໃຈ ບຸນພະນຸໄຊ ຫົວໜ້າສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກໍາ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ. ເຊິ່ງໃນກອງປະຊຸມ ທ່ານ ບຸນຖົມ ສົມພັນປັນຍາ ຫົວໜ້າສູນ ໄດ້ລາຍງານກ່ຽວກັບ ສະພາບທົ່ວໄປຂອງສູນ ແລະ ຜົນສໍາເລັດໃນການຄົ້ນຄວ້າໃນໄລຍະຜ່ານມາ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຈັດຕັ້ງວຽກງານທີ່ຜ່ານມາຕິດພັນກັບວາລະແຫ່ງຊາດ, ແຜນຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນຍຸດທະສາດຂອງຂະແໜງການກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ຮອດປີ 2025 ແລະ ວິໄສທັດຮອດປີ 2030 ໂດຍສະເພາະເພື່ອແນໃສ່ ຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມ ແຜນງານຄໍ້າປະກັນສະບຽງອາຫານ ແລະ ຜະລິດເປັນສິນຄ້າດ້ານພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກໃຫ້ປະກົດຜົນເປັນຈິງ ແລະ ຕິດພັນກັບ 6 ແຜນງານ ຂອງ ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າ ກະສິກໍາ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ມີຜົນໄດ້ຮັບຄື:

• ຜົນໄດ້ຮັບທີ່ ແຜນງານຄົ້ນຄວ້າເພື່ອການຄຸ້ມຄອງແລະນໍາໃຊ້ຊີວະນາໆພັນໃຫ້ຍືນຍົງອະນຸລັກ ແລະ ທ້ອນໂຮມແນວພັນຜັກພື້ນເມືອງໄວ້ໃນທະນະຄານເຊື້ອພັນທັງໝົດ 3,422 ຕົວຢ່າງ. (ໃນນັ້ນ, ມີສາລີ 157 ຕົວຢ່າງ, ຕະກຸນຖົ່ວ 327 ຕົວຢ່າງ, ໝາກເຜັດ 246 ຕົວຢ່າງ, ໝາກເຂືອ 871 ຕົວຢ່າງ, ໝາກແຕງ 415 ຕົວຢ່າງ, ໝາກບວບ 194 ຕົວຢ່າງ, ໝາກອຶ 133 ຕົວຢ່າງ, ຜັກກາດ 225 ຕົວຢ່າງ, ຖົ່ວຝັກຍາວ 380 ຕົວຢ່າງ, ຜັກຊີ 94 ຕົວຢ່າງ, ຫອມປ້ອມ 125 ຕົວຢ່າງ, ຜັກຫົມ 21 ຕົວຢ່າງ, ແລະ ຊະນິດອຶ່ນໆອີກ). ທ້ອນໂຮມແນວພັນໄມ້ໃຫ້ໝາກໄດ້ຄື: ໝາກມ່ວງ 13 ແນວພັນ, ໝາກກະທັນ 5 ແນວພັນ, ໝາກລິນຈີ 3 ແນວພັນ, ໝາກລໍາໄຍ 3 ແນວພັນ, ໝາກນາວ 3 ແນວພັນ, ນອກນັ້ນ ຍັງມີການພົວພັນກັບ ທະນາຄານເຊື້ອພັນແຫ່ງຊາດຂອງເກົົາຫຼີ (The World Seed Vault) ທີ່ RDA ເປັນຜູ້ຮັບຜິດຊອບ. ຈໍານວນ 4 ຊະນິດພືດ ໝາກແຕງ 15 ຕົວຢ່າງ, ຜັກຫອມປ້ອມ 95 ຕົວຢ່າງ, ຜັກຊີ 75 ຕົວຢ່າງ, ຖົ່ວຝັກຍາວ 43 ຕົວຢ່າງ ໄປເກັບຮັກສາໄລຍະຍາວນານ ທີ່ທະນະຄານເຊື້ອພັນພືດ ທີ່ ເມືອງ Suwon ປະເທດເກົາຫຼີໃຕ້. ສໍາຫລວດທ້ອນໂຮມແນວພັນໝາກມ່ວງພື້ນເມືອງໃນພາກກາງ ແລະ ພາກໃຕ້ ຂອງລາວໄດ້ທັງໝົດ 23 ຊະນິດໄດ້ສືບຕໍ່ເຕົ້າໂຮມແນວພັນໄມ້ໃຫ້ໝາກ ເນື້ອທີ່ຂອງສູນທັງໝົດ 2,5 ເຮັກຕາ ມີຈໍານວນ11 ຊະນິດໄມ້ໃຫ້ໝາກທັງໝົດ 930 ຕົ້ນ. ສວນພໍ່ແມ່ພັນລະມຸດໄດ້ 90 ຕົ້ນ. ສໍາຫລວດທ້ອນໂຮມແນວພັນມອນພື້ນເມືອງໄດ້ 13 ຊະນິດ, ມອນຕ່າງປະເທດມີ ມອນໝາກ 5 ຊະນິດ, ມອນໃບ 3 ຊະນິດ, ແນວພັນມ້ອນພື້ນເມືອງ 2 ຊະນິດ ນາງຄໍາເຫລືອງ, ນາງຄໍາຂາວ ແລະ ມ້ອນຕ່າງປະເທດ 2 ຊະນິດ.
• ຜົນໄດ້ຮັບທີ່ ແຜນງານຄົ້ນຄວ້າດ້ານແນວພັນແລະເຕັກນິກເພື່ອຍົກຜະລິດຕະພາບ: ວຽກງານດັ່ງກ່າວເນັ້ນໃສ່ການຄົ້ນຄວ້າແນວພັນໃໝ່, ຄົ້ນຄວ້າເຕັກນິກການປູກ ການຂະຫຍາຍເມັດພັນເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນການນໍາເຂົ້າ, ເຕັກນິກການປ້ອງກັນພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ, ເຕັກນິກຫຼັງການເກັບກ່ຽວ ແລະ ການແປຮູບ.ການຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ: ສໍາເລັດຂື້ນທະບຽນແນວພັນ ເພື່ອສົ່ງເສີມເປັນສີນຄ້າ ໝາກເລ່ນນ້ອຍ 1 ແນວພັນທຽບໃສ່ແຜນ 5 ປີ ໄດ້ 20% (ຕາມແຜນ 5 ແນວພັນ), ສວ່ນໝາກ ເຂືອ, ໝາກເຜັດ, ແລະ ຖົ່ວຝັກຍາວ ຢ່າງລະ 1 ແນວພັນ ກໍາລັງສະເໜີຂຶ້ນທະບຽນ, ມີລັກສະນະດີເດັ່ນທາງດ້ານຜົນຜະລິດ ແລະ ທົນທານຕໍ່ຄວາມຮ້ອນ; ການຜະລິດ ແລະ ສະຫນອງເມັດພັນພືດຜັກພັນພື້ນເມືອງມີທັງໝົດ 13 ຊະນິດຮວ່ມກັບຊາວກະສິກອນ ໄດ້ທັງໝົດ 2,459 ກລ ທຽບໃສ່ແຜນການ ແລ້ວປະຕິບັດໄດ້ 100% (ສະເພາະໃນສູນແມ່ນ ມີແນວພັນທັງໜົດ 625.7 ກິໂລ ປະຕິບັດໄດ້ 41,71%) ແລະ ໃນນັ້ນ 1,833ກິໂລ ກຸ່ມບ້ານ ເກັບຮັກສາ ແລະ ຈໍາໜ່າຍເອງ.
• ຜົນໄດ້ຮັບທີ່ ແຜນງານພັດທະນາລະບົບຂໍ້ມູນຂ່າວສານ: ວຽກງານການສັງລວມ ຄຸ້ມຄອງ ແລະ ເຜີຍແຜ່ ບັນດາຂໍ້ມູນທີ່ເປັນຄວາມຮູ້ ໃຫ້ສັງຄົມໃຫ້ໄດ້ນຳໃຊ້ຜົນຂອງການຄົ້ນ ຄ້ວາທົດລອງທີທາງສະຖາບັນໄດ້ຄົ້ນຄ້ວາໄດ້ມີອອກໃນແຕ່ລະໄລຍະ ໂດຍຜ່ານຮູບແບບຕ່າງໆ ເປັນຕົ້ນ ຜະລິດ ວາລະສານການຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ ໄດ້ຈໍານວນ 6 ສະບັບ ເອົາຂື້ນເວບໄຊສະຖາບັນ ຢ່າງເປັນປົກກະຕິ ຊຶ່ງປະຈຸບັນ ໄດ້ອອກສະບັບທີ 47 ທຽບໃສ່ແຜນປີ ແມ່ນໄດ້ຕາມຄາດໝາຍ 2 ສະບັບຕໍ່ປີ, ຜະລິດຈົດໝາຍຂ່າວ ໄດ້ຈໍານວນ 12 ສະບັບ ເອົາຂຶ້ນເວບໄຊ ສກປພ ທຽບໃສ່ແຜນປີແມ່ນໄດ້ຕາມແຜນການ, ໂປສເຕີ ວີດີໂອເຕັກນິກ 54 ຫົວຂໍ້ ແມ່ນໄດ້ຫຼື່ນຄາດໝາຍ 13 ຫົວຂໍ້ ແລະ ສິ່ງພິມຕ່າງໆຮ່ວມກັບບັນດາສູນຄົ້ນຄວ້າ. ສັງລວມເອົາເອກະສານຂໍ້ມູນ ແລະ ບົດລາຍງານການຄົ້ນຄວ້າຫຼາຍກວ່າ 4,450 ຂໍ້ມູນ ຊຶ່ງມີຜູ້ເຂົ້າຊົມໃຊ້ຂໍ້ມູນ ສະເລ່ຍ 270 ກ່ວາເທື່ອຄົນຕໍ່ເດືອນ ຜ່ານລະບົບອິນເຕີເນັດ ມີທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ນອກຈາກນັ້ນ ໃນໄລຍະຜ່ານມາເຫັນໄດ້ວ່າຫຼາຍພາກສ່ວນກໍ່ໄດ້ເຂົ້າມານຳໃຊ້ຜົນງານ ແລະ ເອົາຂໍ້ມູນດັ່ງກ່າວລົງໄປຖ່າຍທອດໃຫ້ແກ່ສັງຄົມກໍ່ຄືຊາວກະສີກອນ ຜ່ານທາງເຄື່ອຂ່າຍການສົ່ງເສີມກະສິກຳ ການຝືກອົບຮົມ. ຂຽນຈົດໝາຍຂ່າວໃນສະຖາບັນ: 21 ຫົວເລື່ອງ, ລົງວາລະສານຂອງສະຖາບັນ ລວມ 12 ສະບັບ, ລົງວາລະສານສາກົນ 4 ສະບັບ, ລວມ 16 ສະບັບ ປະຕິບັດໄດ້ລືນແຜນ 100% (ຕາມແຜນ 8 ສະບັບ).
• ຜົນໄດ້ຮັບທີ່ ແຜນງານສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງ: ການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດ ແລະ ຫຼັກສູດການອົບຮົມ

ໄດ້ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງ ໃຫ້ພະນັກງານຂັ້ນແຂວງ, ເມືອງ, ຊາວກະສິກອນ/ຊາວສວນ ແລະ ສ້າງພະນັກງງານເພື່ອເປັນຄູຝຶກ ຊຶ່ງສັງລວມແຕ່ລະດ້ານດັ່ງລຸ່ມນີ້:ຮ່ວມກັບກົມອະຊີວະສຶກສາ, ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ, ກົມອ້ອມຂ້າງ ກະຊວງ ກປ, ພະແນກກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ປະຈໍາແຂວງ, ມະຫາວິທະຍາໄລ, ວິທະຍາໄລ ແລະ ໂຄງການຕ່າງໆ ໃນການໃຫ້ບໍລິການຈັດການຝຶກອົບຮົມໄລຍະສັ້ນ ໂດຍເນັ້ນໃສ່ຫຼັກສູດ ດ້ານການປູກພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ, ການຄຸ້ມຄອງບັນຊີ-ການເງິນ ແລະ ການອອກແບບ ແລະ ລົງສື່ສິ່ງພີມ ໃຫ້ບັນດາພະນັກງານວິຊາການຂັ້ນສູນກາງ, ພະນັກງານຂັ້ນທ້ອງຖິ່ນ, ນັກສຶກສາ, ຊາວກະສິກອນ ເຂົ້າຮ່ວມ ໃນນັ້ນພະນັກງານສູນກາງ ຈຳນວນ 1.108 ເທື່ອຄົນ, ຍິງ 509 ເທື່ອຄົນ, ຊາຍ 599 ເທື່ອຄົນ; ຂັ້ນແຂວງ 637 ເທື່ອຄົນ, ຍິງ 94 ເທື່ອຄົນ, ຊາຍ 543 ເທື່ອຄົນ; ຂັ້ນເມືອງ 1.166 ເທື່ອຄົນ, ຍິງ 261 ເທື່ອຄົນ, ຊາຍ 905 ເທື່ອຄົນ; ຊາວກະສິກອນ 4.453 ເທື່ອຄົນ, ຍິງ 1.536 ເທື່ອຄົນ, ຊາຍ 2.917 ເທື່ອຄົນ; ວິຊາການຂັ້ນບ້ານ 561 ເທື່ອຄົນ, ຍິງ 148 ເທື່ອຄົນ, ຊາຍ 413 ເທື່ອຄົນ;  ຜູ້ປະກອບການຕ່າງໆ 85 ເທື່ອຄົນ; ຍິງ 14 ເທື່ອຄົນ, ຊາຍ 71 ເທື່ອຄົນ; ນອນນັ້ນ ຍັງໄດ້ສົ່ງພະນັກງານເຂົ້າຮ່ວມຝຶກອົບຮົມສະເພາະດ້ານ ພາຍໃນປະເທດ ຈຳນວນ 796 ເທື່ອຄົນ, ຍິງ 184 ເທື່ອຄົນ, ຊາຍ 609 ເທື່ອຄົນ; ແລະ ເຂົ້າຮ່ວມຝຶກອົບຮົມສໍາມະນາ ທັດສະນະສຶກສາ ແລະ ພາສາຕ່າງປະເທດ ທີ່ຕ່າງປະເທດ ຈໍານວນ 57 ເທື່ອຄົນ, ຍິງ 25 ເທື່ອຄົນ, ຊາຍ 32 ເທື່ອຄົນ; ແລະ ຮັບນັກສຶກສາຈາກສະຖາບັນການສຶກສາຕ່າງໆໃນສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ຝຶກງານໃນບັນດາສູນ ໄດ້ຈຳນວນຫຼາຍກວ່າ 740 ເທື່ອຄົນ; ຍິງ 276 ເທື່ອຄົນ; ຊາຍ 467 ເທື່ອຄົນ.

ຜ່ານການລາຍງານຜົນງານ ຂອງການຄົ້ນຄວ້າ, ເຜີຍແພ່ ແລະ ນໍາໃຊ້ຜົນການຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ພັດທະນາ ທາງປະທານກອງປະຊຸມໄດ້ໃຫ້ຄໍາເຫັນຕໍ່ກອງປະຊຸມວ່າ: ຜ່ານການຈັດຕັ້ງວຽກງານຜ່ານມາຂອງສູນແມ່ນມີຜົນງານຫຼາຍດ້ານທີ່ພົ້ນເດັ່ນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການພັດທະນາແນວພັນຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ, ເຕັກນິກນິກຕ່າງໆ ໃນການຜະລິດ ທີ່ສໍາຄັນ ແລະ ເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ກັບສັງຄົມໄດ້ນໍາໃຊ້ ເວົ້າສະເພາະກໍ່ຄື ຊາວກະສິກອນ ແລະ ຜູ້ປະກອບການຕ່າງໆ ໃນນັ້ນ ທາງປະທານກອງປະຊຸມ ຍັງໄດ້ຍ້ອງຍໍຊົມເຊີຍໃນຜົນງານທີ່ທາງສູນໄດ້ຈັດຈັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ຍາດມາໄດ້ ໃນໄລຍະຜ່ານມາ. ເຊິ່ງທ່ານປະທານ ກອງປະຊຸມ ຍັງໄດ້ກ່າວຕໍ່ກອງປະຊຸມອີກວ່າ ຂໍໃຫ້ບັນດາພະນັກງານພາຍໃນສູນ ຈົ່ງໄດ້ຮັກສາມູນເຊື່ອໃນການປະຕິບັດວຽກງານອັນພົ້ນເດັ່ນນີ້ຕະຫຼອດໄປ ເພື່ອການພັດທະນາບັນດາແນວພັນ ແລະ ບັນດາເຕັກນິກໃໝ່ໆ ເພື່ອຕອບສະໜອງໃຫ້ແກ່ສັງຄົມໄດ້ນໍາໃຊ້ເລື້ອຍໆ ໄປເພື່ອເປັນການສ້າງລາຍຮັບໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ ກໍ່ຄືຊາວກະສິກອນ.

ໂດຍ: ສັກສະຫຍາມ ພະນົມສຸກ

ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ

          ເພື່ອເປັນການຕ້ອນຮັບ ແລະ ສະເຫຼີມສະຫຼອງວັນປູກຕົ້ນໄມ້ແຫ່ງຊາດ ແລະ ວັນເດັກນ້ອຍສາກົນໃຫ້ມີຂະບວນການຝົດຟື້ນ, ອິງໃສນະໂຍບາຍຂອງລັດຖະບານໃນການສຸ່ມໃສ່ເພື່ອເພື່ອເນື້ອທີ່ເຮືອນຍດຂອງຕົ້ນໄມ້ໃຫ້ໄດ້ 70 %ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ ແລະ ເພື່ອເປັນການຫຼຸດພາວະໂລກຮ້ອນ. ໃນວັນທີ່ 31 ພືດສະພາ 2023 ທີ່ຜ່ານມານີ້ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ ໄດ້ເຮັດກິດຈໍາກໍາໃນການປູກຕົ້ນໄມ້ຂື້ນ ໂດຍການການໍາພາຂອງຫົວໜ້າສູນພ້ອມດ້ວຍຄະນະ ແລະ ພະນັກງານພາຍໃນສູນທັງໝົດເຂົ້າຮ່ວມ, ເຊິງກິດຈະກໍາດັ່ງກ່າວແມ່ນໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິດບັດຢູ່ໃນພື້ນທີ່ຂອງໄມ້ໃຫ້ໝາກ(ສວນໃຕ້) ສໍາລັບຕົ້ນໄມ້ທີ່ນໍາມາປູກໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນຈໍາພວກໄມ້ກິນໝາກໂດຍກໍານົດເອົາຕົ້ນ   ໝາກພ້າວ ເຊິງເປັນພັນໝາກພ້າວເຕ້ຍ ແລະ ໃຫ້ຜົນຜະລິດໄວ,

ຈຸດປະສົງໃນການປູກຕົ້ນໝາກພ້າວໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນທົດແທນ ຕົ້ນໝາກພ້າວທີ່ຕ່າຍ, ຕົ້ນອາຍຸແກ່ ແລະ ໃຫ້ຜົນຜະລິດຕໍ່າ ເຊິງຕົ້ນໝາກພ້າວທີ່ນໍາມາປູກໃນຄັ້ງນີ້ລວມທັງໝົດມີ 32 ຕົ້ນ, ກິດຈະກໍາດັ່ງກ່າວໄດ້ດໍາເນີນໄປດ້ວຍບັນຍາກາດອັນຝົດຟື້ນ ແລະ ໄດ້ດໍາເນີນໄປເວລາໜຶ່ງຕອນ ຈຶງສໍາເລັດ, ສໍາລັບກິດຈໍາກໍາໃນການປູກຕົ້ນໝາກພ້າວໃນຄັງນີ້ຈະເປັນທັງຂະບວນການປູກຕົ້ນໄມ້ ແລະ ທັງເປັນການເພີ່ມຊະນິດຂອງໄມ້ກິນໝາກ, ເພີ່ມຈໍານວນແນວພັນໃຫ້ຫຼາຍຂື້ນເພື່ອຕອບສະໜອງໃຫ້ຊາວກະສິກອນໃນອະນາຄົດ.   ຕົ້ນໄມ້, ໄມ້ກິນໝາກ ແລະ ຊີວະນາໆພັນ ແມ່ນຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດອັນລໍ້າຄາ ແລະ ມີຄວາມສຳຄັນໃນການປັບຄວາມສົມດູນຂອງອຸ່ນຫະພູມດິນຟ້າອາກາດ ຫາກທຸກຄົນຊ່ວຍກັນປູກໄມ້ໃຫ້ເປັນປ່າ-ປາໄມ້ກໍຈະສະໜອງວັດຖຸດິບຕ່າງໆ ທີ່ຈໍາເປັນໃຫ້ກັບການດໍາລົງຊີວິດຂອງຄົນເຮົາທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້, ຖ້າປ່າໄມ້ຖືກທໍາລາຍຈະມີຜົນກະທົບຕໍ່ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງຢູ່ບົນໜ້າໂລກນີ້ ເຊັ່ນ ພາວະໂລກຮ້ອນ ໄພແຫ້ງແລ້ງ, ອາກາດປ່ຽນແປງ, ນ້ຳຖ້ວມ ແລະ ບັນຫາອື່ນໆ ອີກຫຼາຍຢ່າງ, ເມື່ອປ່າໄມ້ມີຄວາມສໍາຄັນຄືແນວນີ້ ເຮົາທຸກຄົນຈົ່ງຊ່ວຍກັນຫັນມາເອົາໃຈໃສ່ອະນຸລັກປ່າໄມ້ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມໃນຂອບເຂດຄວາມຮັບຜິຊອບຂອງຕົນຊ່ວຍກັນ, ບໍ່ສະເພາະແຕ່ວັນປູກຕົ້ນໄມ້ແຫ່ງຊາດເທົ່ານັ້ນ ວັນອື່ນໆ ກໍປູກໄດ້ເຊັນກັນໂດຍສະເພາະໃນລະດູຝົນແບບນີ້, ຊ່ວຍກັນປູກຄົນລະໄມ້ລະມືປະເທດຊາດບ້ານເມືອງກໍຈະກາຍເປັນປະເທດສີຂຽວອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນປ່າໄມ້ທີ່ຂຽວສົດງົດງາມໃນອະນາຄົດ.

ຂຽນ ແລະ ຮຽບຮຽງໂດຍ:   ຕີ ວິໄລພັນ

ເບີໂທລະສັບ: 020 58837887, ອີເມວ: teevlp@yahoo.com, teevlphhrc@gmail.com

ຂະແໜງງານຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ, ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ

          ໃນຕອນເຊົ້າຂອງວັນທີ 16/05/2023 ທີ່ຜ່ານມານີ້ ທີ່ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ (ສຜໝ) ໄດ້ຮັບກຽດຕ້ອນຮັບອາຈານ ແລະ ນັກຮຽນ ຈາກໂຮງຮຽນ ຮາກແກ້ວ ຈໍານວນ 30 ຄົນ ທີ່ລົງມາທັດສະນະສຶກສາ ແລະ ແລກປ່ຽນບົດຮຽນພາກສະໜາມ ໂດຍການຕ້ອນຮັບຢ່າງອົບອຸ່ນ ແລະ ເປັນກັນເອງ ຂອງທ່ານ ໄພທູນ ມູນເສນາ ຮອງຫົວໜ້າສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ ພ້ອມດ້ວຍນັກວິຊາການຂອງສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກຈໍານວນໜຶ່ງເຂົ້າຮ່ວມ. ຈຸດປະສົງ: 1). ເພື່ອແລກປ່ຽນ ແລະ ຖ່າຍທອດບົດຮຽນ ທາງດ້ານຜົນສໍາເລັດຂອງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດການຄົ້ນຄວ້າທົດລອງ ໂດຍສະເພາະການຄົ້ນຄວ້າທາງດ້ານການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດຂອງການຜະລິດພືດຜັກ ແລະ ເຕັກນິກການຂະຫຍາຍພັນໄມ້ໃຫ້ໝາກ ພ້ອມທັງການແປຮູບຜະລິດຕະພັນກະສິກໍາ.

ການທັດສະນະສຶກສາ ແລະ ແລກປ່ຽນບົດຮຽນພາກສະໜາມ ຂອງນັກຮຽນຈາກໂຮງຮຽນ ຮາກແກ້ວ ໃນຄັ້ງນີ້ ທີ່ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ ໄດ້ເລີ່ມລາຍງານຜົນສໍາເລັດຂອງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດການຄົ້ນຄວ້າທົດລອງຂອງສູນເຊັ່ນ: ການຄົ້ນຄວ້າທາງດ້ານເຕັກນິກການປູກ, ການຄົ້ນຄວ້າທາງດ້ານແນວພັນ ແລະ ການຂະຫຍາຍພັນພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ ພ້ອມທັງເຕັກນິກການປ້ອງກັນພືດ ແລະ ເຕັກນິກຫຼັງການເກັບກ່ຽວ; ເຊິ່ງໄດ້ເນັ້ນໃສ່ວຽກງານການຄົ້ນຄວ້າທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຕໍ່ກັບສະພາບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ຈາກນັ້ນ, ກໍ່ລົງຢ້ຽມຢາມເບິ່ງຜົນສໍາເລັດຂອງການຜະລິດເມັດພັນ ແລະ ເຕັກນິກຕ່າງໆ ທີ່ໃຊ້ເຂົ້າໃນການຜະລິດ ໂດຍສະເພາະກິດຈະກໍາທີ່ສາມາດປັບຕົວເຂົ້າກັບສະພາບການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ ເຊັ່ນ: ຫ້ອງແລັບສໍາລັບການຄົ້ນຄວ້າທົດລອງ, ຫ້ອງແພັກເມັດພັນ, ຫ້ອງເກັບຮັກສາເມັດພັນ, ການຈັດການການໃຫ້ນໍ້າແກ່ພືດຜັກ ແລະ ການປູກຜັກໃນລະບົບເຮືອນຮົ່ມທີ່ເໝາະສົມໃນສະພາບເງື່ອນໄຂຂອງລາວ.

ໃນການຢ້ຽມຢາມ ແລະ ແລກປ່ຽນບົດຮຽນພາກສະໜາມໃນຄັ້ງນີ້ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມສາມາດຖອດຖອນ ແລະ ແລກປ່ຽນບົດຮຽນທາງດ້ານພືດຜັກ ເຊັ່ນ: ການສໍາຫຼວດ ແລະ ເຕົ້າໂຮມແນວພັນພືດຜັກຂອງລາວ, ການອະນຸລັກແຫຼ່ງເຊື້ອພັນພືດຜັກ, ການທົດສອບ ແລະ ຄັດເລືອກສາຍພັນພືດຜັກທີ່ເໝາະສົມໃນສະພາບແວດລ້ອມຂອງລາວ, ການຜະລິດເມັດພັນພືດຜັກຮ່ວມກັບຊາວກະສິກອນ, ເຕັກນິກການປູກຜັກໃນເຮືອນຮົ່ມ, ເຕັກນິກການຂະຫຍາຍພັນໄມ້ໃຫ້ໝາກ, ເຕັກນິກການປ້ອງກັນພືດ ແລະ ການຈັດການຫຼັງການເກັບກ່ຽວ ເຊິ່ງຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມຕ່າງກໍ່ໃຫ້ຄວາມສົນໃຈ ແລະ ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນ ໂດຍການສັກຖາມແລກປ່ຽນກັນ ຢ່າງເປັນຂະບວນຟົດຟື້ນ.

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ຄໍາຈັນ ເດັດສະໄໝ

             ສູນຄົ້ນຄວ້າພືດຜັກ ແລະ ໄມ້ໃຫ້ໝາກ

         ໃນວັນທີ 11 ພຶດສະພາ 2023 ສູນຄົ້ນຄວ້າປ່າໄມ້, ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ, ກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ ຮ່ວມກັບ ອົງການກອງທຶນອະນຸລັກທຳມະຊາດໂລກປະຈໍາລາວ(WWF – Laos) ໄດ້ຈັດກອງປະຊຸມ ລາຍງານຄວາມຄືບໜ້າ ຂອງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກິດຈະກໍາໂຄງການ ຜະລິດ ແລະ ເກັບກູ້ຫວາຍ-ໄມ້ປ່ອງແບບຍືນຍົງໄລຍະ 6 ປະຈຳປີ 2022 ແລະ ຜ່ານແຜນປະຈຳປີ 2023 ຂຶ້ນທີ່ ໂຮງແຮມສິນສະໄໝ, ເມືອງ ສາລະວັນ, ແຂວງ ສາລະວັນ ໃຫ້ກຽດເປັນປະທານຮ່ວມຂອງທ່ານ ປອ.ຈັນສະໝອນ ພົງອຸດົມ ຮອງຫົວໜ້າສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ແລະ ທ່ານ ວັງປະເສີດ ບຸນເອື້ອວົງສາ ຮອງຫົວໜ້າພະແນກກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ ແຂວງສາລະວັນ, ມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມທັງໝົດ ຈຳນວນ 48 ໃນນັ້ນ ມີຍິງ 6 ທ່ານ, ຊຶ່ງມາຈາກ ກະຊວງ ອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ການຄ້າ, ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ, ສູນຄົ້ນຄວ້າປ່າໄມ້, ຜູ້ປະສານງານໂຄງການຂັ້ນສູນກາງ, ຂັ້ນແຂວງ, ຂັ້ນເມືອງ, ຜູ້ຈັດການໂຄງການ, ຄະນະຊີ້ນຳໂຄງການຂັ້ນແຂວງ, ຂັ້ນເມືອງ ຈາກ 7 ເມືອງ ຢູ່ໃນ 3 ແຂວງ (ແຂວງ ບໍລິຄຳໄຊ, ເຊກອງ ແລະ ສາລະວັນ) ແລະ ອົງການຈັດຕັ້ງທາງສັງຄົມ (ພັນຖິ່ນວິສະຫະກິດທາງສັງຄົມ, ສະມາຄົມອະນຸລັກສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສ້າງຄວາມເຂັັ້ມແຂງໃຫ້ຊຸມຊົນ (ສອສຊ).
ຈຸດປະສົງແມ່ນ ເພື່ອລາຍງານຄວາມຄືບໜ້າ ຂອງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ໃນປີທີ່ຜ່ານມາ, ດ້ານດີ, ດ້ານອ່ອນ, ຂໍ້ຄົງຄ້າງ ແລະ ບົດຮຽນທີ່ຖອດຖອນໄດ້ ໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຜ່ານມາ ທີ່ໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃນແຕ່ລະແຂວງ ແລະ ວາງແຜນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກິດຈະກຳຂອງໂຄງການ ໃນຕໍ່ໜ້າ ປະຈຳປີ 2023 ຂອງແຕ່ລະແຂວງ.
ໂຄງການຜະລິດ ແລະ ເກັບກູ້ຫວາຍ-ໄມ້ປ່ອງແບບຍືນຍົງໄລະຍ VI ແມ່ນໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຢູ່ 3 ແຂວງຄື: ແຂວງ ບໍລິຄໍາໄຊ, ເຊກອງ ແລະ ສາລະວັນ ນັບແຕ່ປີ 2022 ເປັນຕົ້ນມາຈົນເຖິງປະຈຸບັນ ໄດ້ຮັບທຶນສະໜັບສະໜູນຈາກອົງການກອງທຶນອະນຸຮັກທຳມະຊາດໂລກປະຈຳ ສປປ ລາວ (WWF-Laos), ບໍລິສັດ IKEA ແລະ ອົງການ SIDA ເພື່ອສືຕໍ່ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການຜະລິດ ແລະ ເກັບກູ້ຫວາຍ-ໄມ້ປ່ອງແບບຍືນຍົງໄລຍະ VI (ປີ 2022 ຫາ ປີ 2023) ຊຶ່ງມີມູນຄ່າໂຄງການທັງໝົດຈຳນວນ 321,800ໂດລາ ສະຫະລັດ, ໄດ້ສຸມໃສ່ 4 ຈຸດປະສົງສະເພາະ ຄື: 1) ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງ ແລະ ການເສີມຂະຫຍາຍການຄຸ້ມຄອງຈັດສັນ ພື້ນທີ່ປ່າໄມ້ທຳມະຊາດໂດຍະເພາະປ່າຫວາຍ ແລະ ໄມ້ປ່ອງໃນທຳມະຊາດ ແບບຍືນຍົງ; 2) ສົ່ງເສີມຄວາມຍືນຍົງ ແລະ ຄວາມຖືກຕ້ອງຕາມລະບຽບກົດໝາຍຂອງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງຫວາຍ ແລະ ໄມ້ປ່ອງ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງກັບຕະຫຼາດ, 3) ສະໜັບສະໜູນການດຳລົງຊີວິດ ແບບຍືນຍົງ ແລະ ທົນຕໍ່ກັບສະພາບອາກາດ ໂດຍຜ່ານການປັບປຸງການຄຸ້ມຄອງຈັດສັນປ່າໄມ້ ແລະ ການເພີ່ມພູນ ທັກສະໃນການຜະລິດ ແລະ 4) ການສຶກສາການປະເມີນຕ່ອງໂສ້ມູນຄ່າເພີ່ມຫວາຍໃນລາວ ຢ່າງຮອບດ້ານຊຶ່ງໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຢູ່ 30 ບ້ານ, ໃນ 7 ເມືອງ ແລະ 3 ແຂວງ ຊຶ່ງໃນນັ້ນແມ່ນ 28 ບ້ານ ເປັນພື້ນທີ່ຂອງໂຄງການທີ່ຜ່ານມາ ແລະ ບ້ານໃໝ່ 2 ບ້ານ. ນອກນີ້ຍັງໄດ້ມີການສົ່ງເສີມ ການກ້າເບ້ຍຫວາຍ, ປູກຫວາຍເອົາຍອດ ທີ່ເປັນການສ້າງລາຍຮັບ ແລະ ເປັນການປະກອບສ່ວນໃນວຽກງານຄ້ຳປະກັນ ດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ ຂອງຊຸມຊົນໃນເຂດ ບ້ານເປົ້າໝາຍຂອງໂຄງການ ແລະ ການສົ່ງເສີມ ການປູກຫວາຍເສີມກ້ອງປ່າ ເພື່ອເພີ່ມຄວາມໜາແໜ້ນຫວາຍໃນປ່າທໍາມະຊາດ.
ໃນກອງປະຊຸມ ສະຫລຸບລາຍງານຜົນສຳເລັດການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກິດຈະກຳ ຂອງໂຄງການໃນປີ 2022, ສິ່ພ້ອມທັງລາຍງານ ບັນຫາ ສີ່ງທ້າທາຍ ແລະ ບົດຮຽນທີ່ຖອດຖອນໄດ້ ຕໍ່ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ສະເໜີແຜນປີ 2023, ບັນດາ ຄະນະຊີ້ນຳໂຄງການກໍໄດ້ປະກອບຄໍາຄິດຄຳເຫັນ ແລະ ຊີ້ແນະຕໍ່ການລາຍງານ ແລະ ແຜນປີໃນຕໍ່ໜ້າ, ພ້ອມທັງໃຫ້ການປຶກສາຫາລືຫາວິທີແກ້ໄຂ ຕໍ່ບັນຫາທີ່ພົບພໍ້ ແລະ ຊອກຫາທາງອອກຮ່ວມກັນຢ່າງສ້າງສັນ ແລະ ປັບປຸງໃນຕໍ່ໜ້າ. ກອງປະຊຸມໄດ້ດຳເນີນໄປດ້ວຍບັນຍາກາດອັນຟົດຟື້ນ ແລະ ໄດ້ປິດລົງໃນເວລາ 15:30 ໂມງ ໃນວັນດຽວກັນ.

ພາບ-ຂ່າວໂດຍ: ຈັນທະສອນ ມະນີວົງ,

ສູນຂໍ້ມູນຂ່າວສານກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້

ປະຈຸບັນ ສະພາບແວດລ້ອມ ມີການປ່ຽນແປງ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ກັບການຜະລິດເຂົ້າຢູ່ ໃນທົວໂລກ ລວມທັງ ສປປ ລາວ. ການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບແວດລ້ອມ ສົ່ງຜົນໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງຂອງປະລິມານນໍ້າຝົນ, ການກະຈາຍໂຕຂອງປະລິມານນໍ້າຝົນ ແລະ ຝົນຕົກບໍ່ຖືກຕາມລະດູການ. ບາງປີຝົນຕົກຫຼາຍເກີນໄປ ເຮັດໃຫ້ເກີດນໍ້າຖ້ວມ ແລະ ບາງປີມີຝົນໜ້ອຍ ເຮັດໃຫ້ເກີດໄພແຫ້ງແລ້ງ ເຊິ່ງທັງໝົດ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ກັບການຜະລິດເຂົ້າ ຢູ ສປປ ລາວ. ສປປລາວ ເນື້ອທີ່ຜະລິດເຂົ້າທີ່ອາໃສນໍ້າຝົນກວມເອົາ 88%, ໃນນັ້ນ ເຂດທີ່ມີຄວາມສ່ຽງນໍ້າຖ້ວມກວມເອົາ 20%, ເຂດທີ່ມີຄວາມສຽງກັບໄພແຫ້ງແລ້ງກວມເອົາ 40%, ເຂດທີ່ມີຄວາມສ່ຽງທັງຖ້ວມ ແລະ ແຫ້ງແລ້ງ 30% ເຊິ່ງເຫັນວ່າໃນແຕ່ລະເຂດມີຂໍ້ຈໍາກັດ ແລະ ກົດໜ່ວງການຜະລິດເຂົ້າ ຢູ ບ້ານເຮົາ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຜົນຜະລິດສູນເສຍໃນບາງປີສູງເຖິງ 20%. ໃນປີ 2018, ໄດ້ເກີດໄພແລ້ງ ແລະ ໄພນໍ້າຖ້ວມ ທໍາລາຍເນືອທີ່ການຜະລິດເຂົ້າ 92,255 ເຮັກຕາ ກວມເອົາ 11.8% ຂອງຜົນຜະລິດທັງໝົດ ແລະ ໃນປີ 2019, ເກີດໄພນໍ້າຖ້ວມຢູ 6 ແຂວງພາກກາງທໍາລາຍເນື້ອທີ່ການຜະລິດເຂົ້າ 130,000 ເຮັກຕາ ກວມເອົາ 16.6% ຂອງຜົນຜະລິດເຂົາທັງໝົດ.

ນອກຈາກນີ້ ການລະບາດຂອງພະຍາດເຂົ້າ ກໍ່ເຫັນວ່າມີທ່າອ່ຽງເພີມຂື້ນ ແລະ ລະບາດຮ້າຍແຮງຂື້ນ ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນການລະບາດຂອງພະຍາດຄໍຮວງເນົ່າ, ພະຍາດໃບໄໝ້ ແລະ ພະຍາດຂອບໃບແຫ້ງ ເປັນຕົ້ນ, ການລະບາດຂອງແມ່ງໄມ້ ສັດຕູພືດ ເຊັ່ນ ເພ້ຍຈັກຈັ່ນສີນໍ້າຕານ ແລະ ເພ້ຍຈັກຈັ່ນສີຂຽວ ກໍມີທ່າອ່ຽງເພີມຂື້ນ ແລະ ຮ້າຍແຮງຂື້ນ ເຊິ່ງທັງພະຍາດ ແລະ ແມງໄມ້ສັດຕູພືດສາມາດສ້າງຜົນເສຍຫາຍໃຫ້ແກ່ຜົນຜະລິດເຂົ້າສູງເຖິງ 10%.

ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາ ທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງນັ້ນ ນັກວິທະຍາສາດ ດ້ານການປັບປຸງ ແລະ ພັດທະນາແນວພັນເຂົ້າ ຂອງສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກໍາ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ, ກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ສປປລາວ ໄດ້ປະສານສົມທົບກັບ ນັກວິທະຍາສາດ ຈາກສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າສາກົນ ເພື່ອນມິດ ໄດ້ເຮັດການຄົ້ນຄວ້າພັດທະນາແນວພັນເຂົ້າໃໝ່ ທີ່ມີຄວາມສາມາດ ປັບຕົວ ແລະ ທົນທານຕໍ່ກັບການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບແວດລ້ອມ ເພື່ອໃຫ້ຊາວນາລາວໄດ້ນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນການຜະລິດ ຮັບປະກັບໄດ້ຜົນຜະລິດເພື່ອການຄໍ້າປະກັນທາງດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ຜະລິດເປັນສິນຄ້າ.

ດ້ານການຄົ້ນຄວ້າພັດທະນາແນວພັນເຂົ້າ ຂອງພວກເຮົາ ໄດ້ສໍາເລັດການຄົ້ນຄວ້າພັດທະນາແນວພັນໃໝ່ ແລະ ໄດ້ຈົດທະບຽນເປັນແນວພັນສົ່ງເສີມເປັນສິນຄ້າ ຢູ່ກົມປູກຝັງ ກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ເພື່ອໃຫ້ຊາວນາ ແລະ ຜູ້ປະກອບການຜະລິດເຂົ້າເປັນສິນຄ້າ ໄດ້ນໍາໃຊ້ ຢ່າງຖືກກົດ ໝາຍ. ແນວພັນທີ່ໄດ້ຈົດທະບຽນໃນປີນີ້ ມີ 5 ແນວພັນຄື: ຫອມທ່າດອກຄໍາ16, ຫອມທ່າດອກຄໍາ17, ຫອມຫຼວງນໍ້າທາ2, ຫອມທ່າສະໂນ13 ແລະ ຫອມໂພນງາມ7, ທັງໝົດ 5 ແນວພັນນີ້ ມີຄວາມສາມາດທົນທານຕໍ່ກັບນໍ້າຖ້ວມ, ແຫ້ງແລ້ງ, ທົນທານຕໍ່ກັບພະຍາດຄໍຮວງເນົ່າ, ພະຍາດໃບໄໝ້ ແລະ ພະຍາດຂອບໃບແຫ້ງ, ສາມາດປູກໄດ້ທັງນາປີ ແລະ ນາແຊງ, ໄດ້ຜົນຜະລິດສະເລ່ຍ 4-6 ໂຕນ/ເຮັກຕາ, ທີ່ສໍາຄັນມີຄວາມຫອມ ແລະ ຄຸນນະພາບໃນການສີ ແລະ ການກີນດີ.

ໃນວັນທີ 28 ເມສາ 2023ຢູ່ທີ່ຫ້ອງປະຊຸມ ໂຮງແຮມ ທະວີສຸກ ເມືອງວັງວຽງ, ແຂວງວຽງຈັນ ໄດ້ມີພິທີ ມອບ-ຮັບ ໃບຢັ້ງຢືນແນວພັນເຂົ້າໃໝ່ ລະຫວ່າງ ກົມປູກຝັງ ແລະ ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ໃຫ້ກຽດເປັນປະທານຮ່ວມຂອງທ່ານ ປອ ນາງ ໃຈ ບຸນພະນຸໄຊ ຫົວໜ້າສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ, ທ່ານ ບຸນຈັນ ກົມບຸນຍັງສິດ ຫົວໜ້າ ກົມປູກຝັງ ແລະ ທ່ານ ຊີນ ຈາງໂຫ ຜູ້ອຳນວຍການ ສູນ ໂຄເປຍ ປະຈຳ ລາວ, ມີຮອງຫົວໜ້າສະຖາບັນ, ຫົວໜ້າສູນ ແລະ ພະນັກງານນັກຄົ້ນຄວ້າ ແຂກຖືກເຊີນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຂົ້າຮ່ວມເປັນສັກຂີພິຍານ.

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ຈັນທະສອນ ມະນີວົງ

ສູນຂໍ້ມູນຂ່າວສານກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້

ໃນວັນທີ 21-22 ມີນາ 2023, ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດຮ່ວມກັບໂຄງການ AFACI ໄດ້ເປີດການເຝິກອົບຮົມໃນຫົວຂໍ້ ການພັດທະນາລະບົບຕໍ່ອງໂສ້ມູນຄ່າອາຫານກະສິກໍາ ຂຶ້ນຢູ່ທີຫ້ອງປະຊຸມ ໂຮງແຮມ ທະວີສຸກ ເມືອງວັງວຽງ, ແຂວງວຽງຈັນ, ໂດຍການເປັນປະທານຂອງ ທ່ານ ຈັນພະສຸກ ຕາມທະພອນ ຫົວໜ້າສູນຄົ້ນຄວ້າເສດຖະກິດພັດທະນາຊົນນະບົດ ແລະ ກະສິກຳຕໍ່ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ, ເຊິ່ງມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການເຝິກອົບຮົມທັງໝົດ 45 ທ່ານ ຍິງ 20 ທ່ານ, ມາຈາກຫຼາຍພາກສ່ວນເຊັ່ນ:  ຫ້ອງການກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ເມືອງພ້ອມດ້ວຍພະແນກຈາກແຂວງ ຫຼວງພະບາງ, ແຂວງ ຊຽງຂວາງ, ແຂວງ ຄຳມ່ວນ ແລະ ແຂວງ ຈຳປາສັກ; ນັກຄົ້ນຄວ້າພ້ອມດ້ວຍ ພະນັກງານວິຊາການ ຂອງ ສກປພ; ບັນດາທ່ານຄູ່ຮ່ວມງານໂຄງການ ASSET ເຊັ່ນ: ກົມແຜນການ ແລະ ຮ່ວມມື, ກົມສົ່ງເສີມ, ກົມຄຸ້ມຄອງແລະ ພັດທະນາທີ່ດິນ, ຄະນະກະເສດສາດ (ມຊ), ສູນຝຶກອົບຮົມກະສິກໍາ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ລາວ-ເກົາຫຼີ, ຕາງໜ້າສະຫະກອນອິນຊີທົ່ງມັ່ງ ແລະ ຕາງໜ້ານັກທຸລະກິດກະສິກຳ, ໂດຍໄດ້ຮັບກຽດເປັນຄູຝຶກຂອງທ່ານ ນາງ ພິໄລລັກ ພິໄຊວັດ, ຜູ້ຊ່ວຍກຳມະການ, ຜູ້ຈັດການ ບໍລິສັດຊີພີ, ປະເທດໄທ.

ເຊິ່ງຈຸດປະສົງໃນການຝຶກອົບຮົມໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນເພື່ອໃຫ້ຄວາມຮູ້ ແລະ ວິທີການນຳໃຊ້ເຄື່ອງມືວິເຄາະໂຕ່ງໂສ້ມູນຄ່າອາຫານກະສິກຳ (Agricultural food value chain analysis). ການຝຶກອົບຮົມໄດ້ດໍາເນີນໄປດ້ວຍຄວາມຟົດຟື້ນ ແລະ ມ່ວນຊື່ນ, ໄດ້ທັງບັນຍາກາດ ແລະ ຄວາມຮູ້ ເຊິ່ງເຫັນໄດ້ຈາກການແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນຂອງນັກສຳມະນາກອນ.

ຜົນໄດ້ຮັບຂອງກອງປະຊຸມຝຶກອົບຮົມດັ່ງກ່າວແມ່ນສາມາດສ້າງຄວາມເຂົ້າໃຈທີ່ເປັນເອກະພາບໃຫ້ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃນໂຕ່ງໂສ້ມູນຄ່າອາຫານກະສິກຳ. ນັກສໍາມະນາການທີ່ຖືວ່າເປັນທຸກພາກສ່ວນໃນໂຕ່ງໂສ້ມູນຄ່າສາມາດວິເຄາະໄດ້ ເຖິງໜ້າທີ່ ແລະ ພາລະບົດບາດຂອງຕົນ ວ່າຢູ່ຂອດໃດ ແລະ ມີຄວາມກ່ຽວພັນກັບພາກສ່ວນໃດຢ່າງຈະແຈ້ງ. ໝາກຜົນດັ່ງຖືເປັນໝາກຫົວໃຈສໍາຄັນເພື່ອເພີ່ມປະສິດທິພາບຂອງການເຮັດວຽກຮ່ວມກັນໃນການສົ່ງເສີມພັດທະນາອາຫານຈາກການຜະລິດກະສິກຳ ໃນ ສ ປປ ລາວ.

ພາບ-ຂ່າວໂດຍ: ຈັນທະສອນ ມະນີວົງ

ສູນຂໍ້ມູນຂ່າວສານກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້

            ໃນວັນທີ 17 ມີນາ 2023 ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ໄດ້ຈັດກອງປະຊຸມສຳມະນາກ່ຽວກັບການສົ່ງເສີມການພັດທະນາຢາງພາລາແບບຍືນຍົງໃນພາກພື້ນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ທີ່ສະໂມສອນ ສກປພ ໂດຍການເປັນປະທານຮ່ວມຂອງທ່ານ ປອ ນາງ ຈັນທະຄອນ ບົວລະພັນ ຮອງຫົວໜ້າ ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ແລະ ທ່ານ Prof. Jianchu Xu, ຫົວໜ້າສູນ ອະນາຄົດພູດອຍ (CMF), ສະຖາບັນພະລັງງານຄູນໝິງ, ສະພາວິທະຍາສາດຈີນ, ສປ ຈີນ. ເຂົ້າຮ່ວມມີທ່ານ ປອ ບຸນຖອງ ບົວຫອມ ປະທານສະມາຄົນຢາງພາລາລາວ, ມີຫົວໜ້າພະແນກ, ຫົວໜ້າສູນ, ນັກຄົ້ນຄວ້າ, ວິຊາການ ພ້ອມດ້ວຍແຂກຖືກເຊີນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງພ້ອມພຽງ.

ຈຸດປະສົງຂອງກອງປະຊຸມຄັ້ງນີ້ ແມ່ນເພື່ອແລກປ່ຽນ ແລະ ປຶກສາຫາລືກ່ຽວກັບຜົນການຄົ້ນຄວ້າ, ຜົນໄດ້ຮັບການກຳນົດ ແລະ ວິເຄາະບັນຫາ ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍທີ່ສຳຄັນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການພັດທະນາການປູກຢາງພາລາ, ຜົນກະທົບຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ແລະ ແນະນຳການປະຕິບັດທີ່ດີທີ່ສຸດ, ຍຸດທະສາດ, ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ນະໂຍບາຍຕ່າງໆ. ການຄຸ້ມຄອງການປູກຢາງພາລາແບບຍືນຍົງແລະການນໍາໃຊ້ໃນພາກພື້ນ, ລວມທັງສະພາບໃນປັດຈຸບັນຂອງອຸດສາຫະກຳຢາງພາລາ, ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມການພັດທະນາການປູກຢາງພາລາ.

ກອງປະຊຸມຍັງໄດ້ມີການສົນທະນາ ແລະ ການແລກປ່ຽນຄວາມຮູ້ລະຫວ່າງບັນດາພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ, ລວມທັງຜູ້ຕາງໜ້າຈາກອຸດສາຫະກຳຢາງພາລາ, ຜູ້ວາງນະໂຍບາຍ ແລະ ຜູ້ຕັດສິນໃຈ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາ, ແລະ ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຂອງບັນດາທ້ອງຖິ່ນ, ແລະ ບັນດາສະມາຊິກໃນທ້ອງຖິ່ນ.

ພາບ-ຂ່າວໂດຍ: ຈັນທະສອນ ມະນີວົງ

ສູນຂໍ້ມູນຂ່າວສານກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້

          ໃນຕອນເຊົ້າ ຂອງ ວັນທີ 24 ຕຸລາ ປີ 2022 ທີ່ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ແລະ ອົງການອາຫານ ແລະ ການກະເສດແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ປະຈຳ ສປປ ລາວ ໄດ້ໄຂງານສະເຫຼີມສະຫຼອງສອງວັນສຳຄັນຄື ວັນອາຫານໂລກ ແລະ ວັນສາກົນ ແລະ ສັບປະດາແຫ່ງຊາດເພື່ອລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ ປະຈໍາປີ 2022 ພາຍໃຕ້ຫົວຂໍ້ຄໍາຂວັນ “ພວກເຮົາພ້ອມກັນກ້າວໄປ ເພື່ອສົ່ງເສີມການຜະລິດ, ໂພຊະນາການ, ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຊີວິດການເປັນຢູ່ທີ່ດີກວ່າເກົ່າ ສໍາລັບທຸກຄົນ” “Leave no one Behind, Better Production, Better Nutrition, a Better Environment, and a Better Life for all”

ພິທີດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຈັດຂຶ້ນຢູ່ທີ່ ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າ ກະສິກໍາ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ແລະ ຕິດຕາມດ້ວຍ ງານວາງສະແດງ ຂອງ ບັນດາ ອົງການຈັດຕັ້ງ ທີ່ມີສ່ວນຮ່ວມໃນວຽກງານ ການຄໍ້າປະກັນຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ການພັດທະນາຊົນນະບົດ ໃນ ຂະແໜງການກະສິກໍາ.
ພິທີໄຂງານ ແມ່ນໃຫ້ກຽດເປັນປະທານ ໂດຍ ທ່ານ ເພັດ ພົມພິພັກ ລັດຖະມົນຕີ ກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້, ທ່ານ ແລະ ທ່ານ ມູຮາມັດ ນາຊາ ຮາຢັດ ຜູ້ຕາງຫນ້າ ອົງການ ອາຫານ ແລະ ການກະເສດ (FAO) ປະຈຳ ສປປ ລາວ.

          ໃນພິທີ, ທ່ານ ເພັດ ພົມພິພັກ ລັດຖະມົນຕີ ກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້, ໄດ້ແຈ້ງໃຫ້ຊາບວ່າ:  ສປປ ລາວ ໄດ້ຮັບຮອງ ເອົາ ເປົ້າໝາຍ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ເພື່ອລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ ແລະ ຄວາມອຶດຫິວ ໂດຍສະເພາະ ບັນດານະໂຍບາຍການສົ່ງເສີມ ການຄໍ້າາປະກັນຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ການພັດທະນາຊົນນະບົດ. ບັນດາຍຸດທະສາດແຫ່ງຊາດທີ່ມີຢູ່ ກໍ່ໄດ້ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນເຖີງບັນດາບູລິມະສິດ ແລະ ແຜນງານ ທີ່ກໍາລັງຖືກຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ເພື່ອນໍາມາສູ່ການແກ້ໄຂບັນຫາການລະບາດຂອງພະຍາດພືດ, ສັດ, ໄພພິບັດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການສ້າງແຜນຕອບໂຕ້ບັນຫາທີ່ເກີດມາຈາກການລະບາດຂອງພະຍາດ ໂຄວິດ 19 ທີ່ສົ່ງຜົນສະທ້ອນໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາໃນຂະແໜງການກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ຊຶ່ງປະກົດການດັ່ງກ່າວໄດ້ປະກອບສ່ວນເພີ່ມຄວາມທຸກຍາກ ແລະ ຄວາມອຶດຫິວໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນລາວ. ພ້ອມນີ້ ທ່ານ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ ໄດ້ສະເໜີ ກ່ຽວກັບ ຄວາມຄາດຫວັງໃນການສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ຂະແໜງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, ອົງການຈັດຕັ້ງຂັ້ນສູນກາງ ແລະ ອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນໃນທົ່ວປະເທດ ເພື່ອຊຸກຍູ້ການຜະລິດກະສິກຳ ເພື່ອຊົດເຊີຍ ແລະ ຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່ ຂອງ ປະຊາຊົນ ໃຫ້ມີສະພາບປົກກະຕິໂດຍໄວ, ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນດຳເນີນງານ ແລະ ມາດຕະການປັບປຸງການຜະລິດລະດູແລ້ງ ປີ 2022-2023 ໃຫ້ມີຄວາມກ້າວໜ້າໃນທົ່ວປະເທດ. ສໍາລັບປີ 2022 ຂະແໜງການພວກເຮົາ ໄດ້ວາງຄາດໝາຍສູ້ຊົນຜະລິດສະບຽງອາຫານຄື: ເນື້ອທີ່ປູກເຂົ້າ ໃຫ້ໄດ້ 950.250 ເຮັກຕາ ຜົນຜະລິດ 3,53 ລ້ານໂຕນ; ພືດສະບຽງຕ່າງໆ: ສາລີຫວານໃຫ້ໄດ້ 28.100 ເຮັກຕາ, ຜົນຜະລິດ 271.000 ໂຕນ, ເຜືອກມັນໃຫ້ໄດ 17.500 ຜົນຜະລິດ 251.500 ໂຕນ, ໝາກໄມ້ 64.300 ເຮັກຕາ ຜົນຜະລິດ 1,2 ລ້ານໂຕນ, ພືດຜັກຕ່າງໆ 181.400 ເຮັກຕາ ຜົນຜະລິດ 1,5 ລ້ານໂຕນ; ຜະລິດຊີ້ນ-ປາ ໃຫ້ໄດ້ 486.000 ໂຕນ. ວຽກພັດທະນາຊົນນະບົດ ລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ ໄດ້ວາງຄາດໝາຍສູ້ຊົນຄື: ສ້າງຄອບຄົວພົ້ນທຸກໃຫ້ໄດ້ 20.436 ຄອບຄົວ, ສ້າງບ້ານພົ້ນທຸກ ໃຫ້ໄດ້ 310 ບ້ານ, ສ້າງຄອບຄົວພັດທະນາໃຫ້ໄດ້ 24.572 ຄອບຄົວ, ບ້ານພັດທະນາໃຫ້ໄດ້ 442 ບ້ານ.

      ທ່ານ ມູຮາມັດ ນາຊາ ຮາຢັດ ຫົວໜ້າອົງການອາຫານ ແລະ ການກະເສດ ປະຈໍາ ສປປ ລາວ ໄດ້ແຈ້ງໃຫ້ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸບຊາບ ກ່ຽວກັບ ການຄົບຮອບ 75 ປີ ຂອງ ການສ້າງຕັ້ງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ, ອົງການອາຫານ ແລະ ການກະເສດ ທີ່ໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນວັນທີ 16 ຕຸລາ 1945, ອົງການດັ່ງກ່າວແມ່ນມີຈຸດປະສົງເພື່ອເຮັດວຽກເພີ່ມຜົນຜະລິດດ້ານກະສິກຳເພື່ອແກ້ໄຂຄວາມອຶດຫິວ, ປັບປຸງໂພຊະນາການ ແລະ ຍົກສູງຊີວິດການເປັນຢູ່. ທ່ານ ນາຊາ ຮາຢັດ ຍັງໄດ້ເນັ້ນໜັກເຖິງສີ່ງທີ່ທ້າທາຍ ກ່ຽວກັບ ການລຶບລ້າງຄວາມອຶດຫິວ, ການຮັບປະກັນດ້ານໂພຊະນາການ ແລະ ການສະໜັບສະໜູນ ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຫຼາຍທີ່ສຸດ. ສອງວັນສຳຄັນນີ້ ແມ່ນຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການຮັບປະກັນທາງດ້ານສະບຽງອາຫານທີ່ມີສຸຂະພາບດີ ແລະ ມີຄວາມຍືນຍົງໃຫ້ທຸກຄົນສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ແມ່ນ ກຸນແຈທີ່ສຳຄັນຕໍ່ການພັດທະນາປະເທດ ແລະ ການລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ. ໃນປີນີ້, ການລະບາດຂອງພະຍາດແມ່ນມີຈຳນວນຄົນເພີ່ມຂື້ນ ລວມທັງການຂາດສານອາຫານໃນທົ່ວໂລກ ຊື່ງແນວໂນ້ມນີ້ຍັງສືບຕໍ່, ຈຳນວນຄົນທີ່ຂາດສານອາຫານຈະເກີນ 840 ລ້ານຄົນໃນປີ 2030. ສະນັ້ນ, ການທີ່ຈະບັນລຸການລົບລ້າງໄພອຶດຫິວນັ້ນຍັງເປັນສິງທີ່ທ້າທາຍຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ.

          ໃນໂອກາດນີ້, ສີ່ງທີ່ເໝາະສົມທີ່ສຸດ ສໍາລັບ ທຸກພາກສ່ວນ ທີ່ຈະເຮັດກ້າວໄປສູ່ໂລກທີ່ບໍ່ມີຄວາມອຶດຫິວໃນ ປີ 2030 ແລະ ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ (SDGs), ເຊິ່ງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃນທຸກມື້ນີ້ ຍັງບໍ່ແມ່ນທາງເລືອກ, ແຕ່ມັນ ຈຳເປັນທີ່ຈະກ້າວໄປສູ່ອະນາຄົດທີ່ຍືນຍົງຂອງທຸກໆຄົນ.

ພາບ-ຂ່າວ: ຈັນທະສອນ ມະນີວົງ, ສູນຂໍ້ມູນຂ່າວສານກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້

ກວດແກ້ໂດຍ: ທ່ານ ມະໂນລັກ ບຸນສີຫາລາດ, ຫົວໜ້າສູນຂໍ້ມູນຂ່າວສານກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້